Hipokratija

Gost današnje Hipokratije je gospođa dr Jelena Erdeljan, profesorka Filozofskog fakulteta u Beogradu.

Napreci medicine i medicinskih postupaka kroz istoriju, omogućili su nam da danas budemo zdraviji i dugovečniji nego bilo kad u istoriji ljudskog roda.

U svim ranijim istorijskim periodima, uključujući i srednji vek, ljudi su bili skoro bespomoćni pred ozbiljnim povredama i bolestima. Očekivana prosečna dužina života bila je 30-35 godina, a smrtnost dece vrlo velika: svako peto dete umiralo je ne dočekavši svoj prvi rođendan. Mnogo žena gubilo je živote porađajući se, a umiralo se i posle običnih povreda i infekcija. Skoro hiljadu godina posle pada Rima, medicina se još uvek oslanjala na postupke koji su se zasnivali na korišćenju lekovitih trava, na puštanju krvi iz vena i na purgativima tj, sredstvima kojima se izazivalo čišćenje tela, tj, masovno pražnjenja sadržaja creva. Lekari nisu imali nikakvu ideju o razlozima nastanka bolesti. Međutim, istoričari medicine ističu da su mnogi medicinski postupci u srednjem veku bili uspešni, naročito kad se radi o herbalnoj medicini, tj. o lečenju biljkama, ali i o veri u isceljenje, što je i danas jedan od važnih činilaca koji utiču na ishod lečenja.

Medicinska znanja i medicinska praksa u srednjem veku bili su utemeljeni na antičkoj helenskoj tradiciji. Galenova sinteza Hipokratovih učenja dugo je, od II do XVI veka, predstavljala temelj medicinskog znanja u evropskoj kulturi predmodernog doba. Mnogi tekstovi medicinske sadržine do centara zapadnoevropske medicine i prvih univerziteta na kojima se medicina predavala, poput Salerna u Italiji, stizali su i zahvaljujući prevodima na arapski i hebrejski jezik te kontaktima i stalnom povezanošću hrišćanske evropske kulture sa drugim avramitskim religijskim zajednicama evromediteranskog prostora. U postupku lečenja, u srednjem veku veliki značaj je pridavan lekovitim travama. Dioskuridov traktat Materia Medica nastao u I veku n.e. činio je sve do kraja XV veka osnovu poznavanja medicinskih svojstava lekovitog bilja. Najveći i jedini pravi iscelitelj, izbavitelj od greha i smrti, bio je sam Hrist. Isceliteljska moć svetih relikvija i čudotvornih ikona, kao i predmeta koji su dolazili u dodir sa njima ili prostora u kojima su se čuvale, vodila je srednjovekovnog čoveka hodočasničkim putevima koji su presecali srednjovekovnu Evropu. Likovne umetnosti i vizuelna kultura srednjeg veka čine bogatu riznicu za poznavanje i razumevanje ovako shvaćene medicinske prakse srednjovekovnog sveta.

Emisiju priprema i vodi Momčilo B. Đorđević.