четвртак, 01. дец 2022, 20:20
Kompozitor meseca – Franc Bervald
Večerašnjom emisijom započinjemo ciklus u kojem ovog decembra predstavljamo odabrana dela Franca Bervalda, švedskog kompozitora i violiniste, jednog od važnih skandinavskih autora prve polovine devetnaestog veka. U Bervaldovom opusu, koji obiluje smelim melodijskim i harmonskim rešenjima, nalazi se pet simfonija i nekoliko simfonijskih poema, koncertantna muzika, kamerna i vokalna dela, kao i šest scenskih ostvarenja – opera, opereta i kantata. U prvoj emisiji ciklusa slušaćete tri dela nastala u kompozitorovoj ranoj stvaralačkoj fazi: Prvi gudački kvartet iz 1818, Kvartet u Es duru za klavir i duvače, iz 1819. i Violinski koncert u cis molu, opus 2 komponovan 1820. godine.
Franc Bervald je rođen 23. jula 1796. godine u Stokholmu, u poznatoj muzičkoj porodici nemačkog porekla. Prve poduke u sviranju violine dobio je od oca Kristijana Fridriha Georga Bervalda, člana orkestra Fridriha Velikog koji se 1772. godine nastanio u švedskoj prestonici kako bi radio kao violinista u Kraljevskom dvorskom orkestru. Kao izuzetno darovito dete, Franc Bervald je već 1805. nastupao na koncertima u Stokholmu, Vesterosu i Upsali, gde je pobrao pohvale publike i kritičara. Međutim, kako je već 1806. kralj Švedske Gustav IV Adolf za javnost zatvorio vrata Kraljevske dvorske kapele i opere, Bervald je pozvan da nastupa na ciklusima „koncerata na otvorenom", koje je organizovao Eduar Dipi, švajcarski pevač, kompozitor i violinista koji je najveći deo života proveo u Kopenhagenu i Stokholmu. Na ovim nastupima, ističu biografi, Franc Bervald je svirao Šobertova i Viotijeva dela. Kada je 13. marta 1809. godine nakon državnog udara Gustav IV Adolf svrgnut sa prestola, njegov naslednik, kralj Karl XIII Švedski, ponovo je otvorio vrata Kraljevske dvorske kapele i opere, a već 1811. Bervald je započeo i formalno obrazovanje pohađajući časove violine kod Dipija, novoimenovanog direktora Kraljevske kapele.
Naredne, 1812. godine Bervald je dobio mesto violiniste Kraljevskog dvorskog i operskog orkestra, a na ovoj poziciji bio je do 1828. Iako se, kako ističu izvori, raznovrstan repertoar opere u tom periodu sastojao od Mocartovih, Veberovih i Rosinijevih dela, teško je proceniti koliko je muzika koju je Bervald izvodio sa ovim orkestrom uticala na njegov razvoj kao kompozitora. Bervaldove rane kompozicije datiraju iz 1816. godine, međutim, u stručnim krugovima su uvrežene i pretpostavke da je Bervald pisao dela i ranije, iako manuskripti do danas nisu otkriveni.
U periodu dok je radio u dvorskom orkestru, Franc Bervald je održavao letnje turneje po Danskoj, Norveškoj, Švedskoj, Finskoj i Rusiji. Tada je bio u kontaktu i sa pripadnicima švedske aristokratije. Naime, leto 1812. proveo je sa porodicom grofa Nilsa Barka, nekadašnjeg predsednika švedske Kraljevske muzičke akademije, a 1818. posetio je i grofa fon Šverina. Muzikolozi ističu da su ga verovatno intelektualni krugovi u kojima se tada kretao inspirisali da pokrene svoj Muzički žurnal. Ove periodične publikacije objavljivane od 1818. do 1820. bile su namenjene svim ljubiteljima muzike i amaterima, a obuhvatale su lake klavirske komade i pesme Dipija, Špora, Viotija, kao i Bervaldove kompozicije.
Urednica Irina Maksimović Šašić
Коментари