Muzika viva – 68. Međunarodni Rostrum kompozitora

Na početku ćemo predstaviti dva dela iz selekcije Francuske - kompoziciju Podivljalost Samira Amaruša i Ti si magija Dijane So, koja su oba preporučena u generalnoj kategoriji.

Samir Amaruš je autor koji stvara u oblasti akustične i elektronske muzike, a inspiraciju pronalazi u radovima autora iz najrazličitijih muzičkih oblasti, od Žerara Grizea, Salvatorea Šarina, preko majstora savremene elektronike kao što su Oval, Mark Fel ili Rašad Beker, sve do tradicionalne muzike Maroka i zapadne Afrike. Kompozicija sa kojom se predstavio na Rostrumu, pod nazivom Podivljalost u svom naslovu koristi polisemičan i kontroverzni termin koji se u društvenim i političkim naukama u Francuskoj počeo koristiti posle 2010. godine i koji je najpre prihvatila krajnja desnica, kako bi osudila porast nasilja i delinkvencije. Amaruš u svojoj kompoziciji propituje ideju prodora onog što se smatra divljim u prostor koji vidimo kao pitom i uređen, zaključujući da je njegova jačina u tome što odbija da se pripitomi i potčini. U društvu koje sve više teži da subjekte stavi pod kontrolu, strah od nečeg nekontrolisanog tako postaje oruđe politike, koje sa sobom nosi mnogo opipljivije nasilje i destruktivnost.

Kompozitorka iz Singapura, Dijana So, godinama živi i radi u Parizu, a stekla je već zavidnu reputaciju na svetskoj muzičkoj sceni. Dobijala je porudžbine od uglednih festivala i institucija - od festvala u Eks an Provansu, Fondacije Ernst fon Simens, Irkama, Ministarstva kulture Franuske i mnogih drugih, te sarađivala sa brojnim uglednim interpretatorima i ansamblima. Ono što se provlači kroz celokupan opus ove autorke, jeste skolonost ka radu sa glasom, koji koristi kako u manjim komadima, tako i u velikim oblicima, poput opere, ili drugim audio-vizuelnim radovima. Kompoziciju Ti si magija napisala je za dečji hor i sastoji se od sedam kratkih pesama. Tekstovi pesama se ne koriste u celini, već autorka bira prevode ovih stihova na najrazličitije jezike - od finskog, preko kineskog do hrvatskog, te koristi zvnučne kvalitete pojedinih reči. U ovim kratkim vinjetama, smenjuju se kontrastna raspoloženja, ali ih objedinjuje vešt rad sa različitim zvučnim efektima dečjih glasova, stvarajući raznovrstan, ali upečatljiv ciklus.

Selekciju Austrije predstavljali su Lorenco Trojani i Tanja Eliza Glinzner.

Italijanski umetnik Lorenco Trojani već godinama živi i radi u Beču, gde se doselio nakon studija sa Salvatoreom Šarinom, kako bi se dodatno usavršavao u klasama Klemensa Gadenštetera, Haje Černovin i Beata Furera. Pored kompozicije, ovaj autor je završio i studije filozofije na Univerzitetu u Rimu, a u svojim delima često se bavi propitivanjem granica realnosti, kao i ontologije zvuka. U kompoziciji Život školjki sa kojom se predstavio na Rostrumu, on ispituje zvuk bez porekla, rezonancu koja nastaje u unutrašnjosti mrtve školje. Kako bi postigao taj efekat, Trojani koristi unutrašnjost tom-toma kao rezonirajuću unutrašnjost školjke, dok ansambl posmatra kao svojevrsnu „lupu" - uveličavajuće staklo koje donosi različite komponente čiji će fidbek stvarati niz ekvokativnih i zanimljivih zvučih slojeva.

Drugo delo u selekciji Austrije, preporučeno je u kategoriji autora mlađih od 30 godina. Reč je o ostvarenju pod nazivom Moj mozak pravi toliko praznih krugova Tanje Elize Glinzner. Ova kompozitorka, pevačica i dirigentkinja rođena je 1995. godine. Studije je završila u rodnom Lincu, a zatim se usavršavala na brojnim kursevima kod nekih od vodećih savremenih kompozitora, ali i dirigenata i pevača. Ona uporedo razvija karijeru na sva tri polja, te je tako nastupala u Hendlovoj Rodelindi i Štausovoj Arijadni na Naksosu, ali i kao Medeja u sopstvenoj melodrami Noć se povlači. Glinznerova nastupa i u kompoziciji sa kojom se predstavila na ovogodišnjem Rostrumu. Delo Moj mozak pravi toliko praznih krugova je zasnovano na ekspresionističkoj poemi Strah Ingeborg Lakur-Torup iz 1923. godine.

U emisiji ćete čuti i delo Heart-core Mirele Ivičević. Ova hrvatska umetnica, koja je na Rostrumu predstavljala selekciju Nemačke, rođena je 1980. godine u Splitu. Nakon sticanja diplome master studija na Muzičkoj akademiji u Zagrebu, usavršavala se na Univerzitetu u Gracu u klasi Beata Furera. Danas živi u Beču, a u svojim radovima prevashodno se bavi propitivanjem subverzivnog potencijala zvuka, korišćenjem različitih uzoraka, koje izmešta iz njihovog prirodnog okruženja, postavljajući ih u sasvim drugačiji zvučni svet, što rezultira često kolažnom, promenljivom i hiperaktivnom strukturom. U delu Heart-core ona koristi homonim engleske reči „hardcore" i poigrava se sa nizom asocijacija koje iz nje proizilaze. Kako Ivičevićeva kaže: „naslov upućuje na moju zainteresovanost za kompozicioni proces, kako se i na koji način instrumetni mogu naći u sredini, na pola puta".

Urednica emisije: Ivana Neimarević