Žene u muzici – Ivana Ognjanović

Od 1954. godine kada je u Parizu osnovan Međunarodni Rostrum kompozitora, ova manifestacija je u godinama koje su sledile izgradila reputaciju jedne od najvažnijih platformi za promociju savremene muzike putem radijskih emitovanja, dok je sa druge strane i dragocena prilika da se upoznaju i sretnu radijski poslenici širom sveta i podele svoja znanja i iskustva o savremenoj muzici. Nakon slušalačkih sesija, veće delegata bira i predlaže najuspešnija dela u dve kategorije: generalnoj, i u selekciji kompozitora do 30 godina. Ova i druga dela se potom izvode na koncertima ili reprodukuju u okviru radijskih programa učesnika Rostruma, ali i svih drugih zainteresovanih radijskih stanica. Pored toga, sva dela koja su predstavljena na Rostrumu dostupna su članicama Euroradija te na ovaj način, kompozitori imaju mogućnost da svoja ostvarenja predstave širem međunarodnom auditorijumu.

Ove godine, od 12. do 15. oktobra, Rostrum je prvi put u istoriji održan u našoj zemlji u Studiju 6 Radio Beograda, u organizaciji urednica Muzičke redakcije Trećeg programa i u saradnji sa Međunarodnim muzičkim savetom. Tom prilikom, pored domaćina, okupili su se predstavnici 17 nacionalnih radijskih stanica (iz Austije, Bugarske, Kine, Danske, Estonije, Mađarske, Letonije, Litvanije, Holandije, Norveške, Poljske, Portugala, Rusije, Slovenije, Švajcarske i Ujedinjenog Kraljevstva), dok su četiri stanice - iz Finske, Nemačke, Meksika i Švedske - učestvovale bez delegata. Važno je istaći da je, pored kompozicije Usamljeni neboder Ivane Ognjanović, koje je bilo i delo iz Srbije koje je prvi put u istoriji Rostruma pobedilo, u kategoriji autora do 30 godina Srbiju predstavilo ostvarenje D-Madness Lazara Đorđevića u interpretaciji ansambla Metamorfozis.

Kompozitorka, dizajnerka zvuka i performerka Ivana Ognjanović rođena je u Rumi 1971. godine. Posle završene srednje muzičke škole, upisuje kompoziciju na Akademiji umetnosti u Novom Sadu, u klasi Dušana Radića, a potom se prebacuje na Fakultet muzičke umetnosti u Beogradu, gde diplomira kompoziciju u klasi Zorana Erića. Usavršavanje je nastavila u oblasti multimedijalne kompozicije na Visokoj školi za muziku i pozorište u Hamburgu, u klasi Georga Hajdua. Njeno interesovanje za elektronsku i multimedijalnu muziku vodi je do Džoane Mekgregor od koje dobija porudžbinu za multimedijalni projekat Ultramarin, a kompozicija Ship in Embrace of the Endless Dark Ocean objavljena je na kompakt disku nazivom Play ove poznate pijanistkinje. Ivana Ognjanović je ostvarila i uspešne saradnje sa glumicom Anom Sofrenović i muzičkim teatrom Hol u Londonu, kao i sa muzičkim teatrom Koda. Dela ove autorke objavljivana su u zemlji i inostranstvu, i izvođena na brojnim festivalima poput Mađunarodne tribine kompozitora u Beogradu, Salisbury festivala u Engleskoj, festivalima Connecting Media u Hamburgu, kao i na Prvom muzičkom susretu žena kompozitorki u Atini. Jedna je od osnivača multimedijalnog ansambla European Bridges Ensemble, specijalizovanog za komponovanje i performans preko interneta, sa kojim je nastupala od 2005. godine.

Pobednička kompozicija Lonesome Skyscraper, odnosno Usamljeni neboder, za simfonijski orkestar i elektroniku napisana je 2011, a prvi put je izvedena 2019. godine u Beogradu, u okviru ciklusa koncerata Simfonijskog orkestra Radio-televizije Srbije „Premijere". Tom prilikom našim Simfonijskim orkestrom dirigovao je Jakopo Sipari, dok je elektronski part svirala autorka. Delo je inspirisano sudbinom najviše stambene zgrade izgrađene 70-tih godina prošlog veka u gusto naseljenom delu Pečuja, koja je zbog grešaka u gradnji ispražnjena, a napuštena i usamljena stajala je skoro tri decenije, da bi konačno 2016. godine bila srušena i uklonjena. Neboder je u jednom momentu ušao u Ginisovu knjigu rekorda kao najviša nenaseljena zgrada u Evropi. U tekstu „Zgrada koja jeste tu, ali nije to", kompozitorka Ana Gnjatović ističe da u ovom delu Ivana Ognjanović „... u organsku zvučnu celinu povezuje ambijentalne (filed recording) i konkretne zvukove u elektronici i orkestarske odgovore na njih. Koristeći se tehnikom istezanja vremena (time stretching), suspendujući dejstvo melodijske komponente i izbegavajući formalnu i motivsku razvojnost, gradi sopstvenu verziju nebodera, zvučnog prostora kroz koji ječi sećanje na zvuke prostora".

Na tribini Novi zvučni prostori, održanoj 15. maja 2019. godine u sali Udruženja kompozitora Srbije, i posvećenoj upravo delu Usamljeni neboder Ivane Ognjanović, kompozitorka Svetlana Savić je iznela svoje impresije nakon premijere „Na koncertu mi se desilo nešto što bih pokušala da objasnim kao duboku meditaciju, neočekivano zakrivljenje vremena i prostora, duhovnu levitaciju, treperenje svih čula, opijenost zvukom, opijenost simbolima. Shvatila sam da Usamljeni neboder čini nešto što svaki umetnik želi da postigne svojim delom - deluje na ljude. Deluje na arhetipe, arhipsihu, sećanja, osećanja, najtanje i najskrivenije sinapse u biću, obamrle od svakodnevne buke i trash-a kojim nas zasipaju sa svih strana," reči su Svetlane Savić.

Emisiju će zaokružiti prva orkestarska kompozicija Ivane Ognjanović – Poslednji bal Margarite Nikolajevne – inspirisana romanom Majstor i Margarita Mihaila Bulgakova.

Urednica Irina Maksimović Šašić