Majstori baroka – Mikelanđelo Falveti

Ovo delo je premijerno izvedeno 1682. u Mesini, gde je Mikelanđelo Falveti iste godine postavljen za gradskog kapelmajstora. U izuzetno šturim biografskim podacima o ovom kompozitoru i svešteniku koji je stvarao na Siciliji u XVII veku, zableženo je da je rođen u Kalabriji 1642. godine, da bi oko 1670. postao kapelmajstor u Palermu gde je osnovao i Udruženje muzičara. Sa selidbom u Mesinu podaci o Falvetijevom životu su iscrpljeni. Poznato je da je libreto za oratorijum Veliki potop napisao cenjeni pesnik iz Palerma – Vinčenco Đatini. Delo poseduje „moderne” karakteristike koje je opisao Arkanđelo Spanja u svom traktatu Razgovor o Oratorijumu iz 1706. godine, a to su: mali broj likova, koncizan tekstualni predložak i izostanak naratora-historikusa.

Sam siže tretira dobro poznatu priču o potopu i Nojevoj arki iz Starog Zaveta, a razlog za korišćenje ove tematike o uništenju i iskupljenju grehova, možda leži i u tome da je Mesina tih godina bila pod paskom španskih vlasti zbog čestih pobuna protiv vlastodržaca. Oratorijum Veliki potop je jedina kompozicija velikih dimenzija iz Mesine koja je preživela do današnjih dana i čuva se u Regionalnoj univerzitetskoj biblioteci ovog grada.

Delo je podeljeno u četiri veće celine koje nose nazive Na nebesima, Na zemlji, Potop i Nojeva barka, a muzikolog Fabricio Longo smatra da je ovakva struktura odgovarala delima nastalim u duhu kontrareformacije gde su teatarski elementi bili u službi katoličke propagande u okviru same liturgije. Ipak, kako Longo dalje zaključuje, zbog delovanje više faktora poput teološke nepotkovanosti libretiste, potrebe da se bude zanimljiv publici italijanskog Juga koja je tražila emocije, dramatiku i strasno poistovećivanje, prisutna su izvesna iskoračenja iz katoličke dogme. Tako na primer, na samom kraju oratorijuma multiplikovanje istih likova sledstveno muzičkoj logici udvajanja deonica dovodi do toga da se pojavljuju i Bog i Božja pravda kao dva različite i raznolike pojave. U tom pogledu zanimljivo je primetiti da postoje čak tri solističke deonice za kontralta. Pored pomenute Božanske pravde tu su i Smrt, Ljudska priroda, dok su ostali likovi Noja, njegova žena, Bog i personifikacija Vode. Takođe, hor evocira čeitiri elementa – Vodu i Vazduh u deonicama soprana, Vatru u deonici tenora i Zemlju u deonici basa.

Urednica Ksenija Stevanović