Muzika sveta

Naziv Đờn ca tài tử označava specifičan žanr kamerne instrumentalne i vokalne muzike južnog dela Vijetnama. Đon (kako se izgovara u južnim krajevima), odnosno đan (u severnim), odnosi se na instrumentalnu muziku, dok reč ca označava vokalnu muziku, a naziv tai tu ima dvojako značenje: odnosi se na „talentovanu, nadarenu osobu", ali i na „amatera". Prema tumačenjima vijetnamskih etnomuzikologa, naziv Đờn ca tài tử označava "muziku i pesme amatera", a reč je, zapravo, o muzici za zabavu koju jednako praktikuju i u kojoj uživaju pripadnici svih društvenih slojeva. 

Ovaj oblik muziciranja pojavio se krajem devetnaestog veka kao spoj ritualne muzike južnog Vijetnama – nhạc Lễ  i kamerne muzike kakva je praktikovana u centralnim delovima i nazivana – nhac Hue. Numere žanra đờn ca tài tử izvode ansambli sastavljeni od tradicionalnih instrumenata iz porodice lauta – đờn kìm, šesnaestožičane citre đờn tranh, dvožične viole đờn cò, kao i gitare ghi ta phím lõm, koja, zapravo, predstavlja vijetnamsku adaptaciju francuske gitare; kao i monokorda đờn bầu, te različitih tipova tradicionalnih svirala. 

Krajem tridesetih godina prošlog veka uspostavljen je osnovni repertoar sačinjen od dvadeset instrumentalnih komada. Međutim, iako u osnovi instrumentalan, ovaj žanr je gotovo od samog početka podrazumevao i tekstualnu pratnju. Kako je u ovom periodu i južnovijetnamska narodna opera cải lương doživljavala svoj procvat (bila je deo pozorišnog repertoara srednje klase tokom perioda francuske kolonizacije), interpretatori žanra đờn ca tài tử koristili su stilizovane pokrete rukama prilikom pevanja, dočaravajući, sa jedne strane, značenja stihova i „kazujući reči i pokretom", dok su sa druge – pravili direktnu vezu sa narodnom operom, koja predstavlja vešt spoj tradicionalnih pesama, muzike i moderne drame.

Na albumu koji ćete slušati u emisiji nalazi se 16 reprezentativnih numera žanra đờn ca tài tử. Ovi primeri zasnovani su na pentatonskim modusima, a melodije krasi obilato korišćenje vibrata, portamenta, glisanda i različitih tipova ornamenatacije koja ih čini lepršavim i kitnjastim. 

Emisiju je pripremila Irina Maksimović Šašić