Operska sezona Euroradija 2019/20 – Belini: Norma

Glavne uloge tumače: Marina Rebeka kao Norma, Diana Haler je Adalđiza, Marselo Puente nastupa kao Polione, Liang Li je Orovezo, Gabriele Rosmanit je Klotilda, dok je Dongvon Kang, Flavio. Horom i orkestrom Državne opere iz Hamburga diriguje Mateo Beltrami.

Kada je tragao za sižeom za svoju novu operu koju mu je poručila milanska Skala, Belini se pre svega rukovodio podelom koju su imali na raspolaganju – pre svega primadoni Đuditi Pasti, ali i tenoru Domeniku Donzeliju i drugom sopranu Đuliji Grizi, kao i basu Vinčencu Negriniju. Presudan uticaj na odabir zapleta imala je Pasta – njena scenska pojava i muzička izražajnost. Po svedočenjima savremenika ona je imala glas izuzetnog opsega i izražajnih mogućnosti, ali je pored toga negovala i savršenu dikciju, ekpresivno fraziranje, a važila je i za uspešnu dramsku glumicu. Izbor je pao na dramu francuskog pisca Aleksandra Sumea Norma ili čedomorstvo koja je izvedena u martu 1831. godine, samo devet meseci pre premijere u Skali. Feliče Romani je uveo bitne izmene u odnosu na predložak. Okrenuo se i drugim izvorima – pre svega svojim ranijim libretima za Mairovu operu Medeja u Korintu iz 1813. godine, i Pačinijevu Irminsulovu sveštenicu iz 1817. godine. Romanijev doprinos se ogleda u oblikovanju lika Adalđize, jer je sa jedne strane hteo da uveća značaj role Đulije Grizi, dok je sa druge bilo važno ova uloga dobije veći prostor radi isticanja interpersonalnih sukoba. Najveća promena u odnosu na originalni predložak je izostanak čedmorstva - u Sumeovoj tragediji Norma izvršava infanticid, a zatim se, poludela, baca u provaliju, dok je u operi osvetoljubivost glavne junakinje kompleksnija, humanija i pre svega vezana za javno priznanje krivice.

Premijera opere Norma u Skali, 26. decembra 1831. godine, završila se fijaskom. Dva su faktora tome doprinela: nepripremljenost publike za Belinijev inovativni dramski postupak, odnosno umor i nervoza inače odličnih pevača, koji su na premijeru došli iscrpljeni probama, kao i teškim muzičkim i scenskim zahtevima partiture. Stvari su se promenile tokom naredne trideset četiri predstave kako je entuzijazam publike u Skali rastao. Norma je, potom, krenula u svoj trijumfalni pohod izvan granica Italije i od tog trenutka nije više odlazila sa repertoara operskih kuća. 

Naslovna uloga se smatra jednom od najtežih u sopranskom repertoaru. Poznata je opaska nemačke dive Lili Leman da je pevanje sve tri Brunhilde iz Vagenrovog Ringa u toku jedne večeri manje stresno od izvođenja Norme. Težina naslovne role može se videti i u brojnim revizijama prve pojave Norme, kao i u činjenici da je slavna arija Kasta diva transponovana za ceo stepen niže već na dan premijere na zahtev Đudite Paste. U našem dobu jedino su Džoan Saterlend, Beverli Sils i Edita Gruberova pevale iz originalnog tonaliteta autografa.

Urednica Ksenija Stevanović