Operska sezona Euroradija 2019/20 – Peter Hajse: Kralj i Maršal

Peter Hajse je kompozitor koji se smatra vodećim liričarom danskog romantizma. Rođen je u porodici naučnika, ali se opredelio za muziku koju je studirao u rodnoj zemlji, a potom se usavršavao u Lajpcigu. Po povratku u Dansku dirigovao je studnetskim horskim društvom, ali mu je relativno povoljna finansijska situacija omogućila da neometano komponuje i drži privatne časove odabranoj grupi studenata. U stilskom smislu Hajse je poštovao tradiciju i pripada konzervativnoj struji muzičkog romantizma. Bio je pod velikim uticajem Nilsa Gadea, od danskih autora, ali se oslanjao i na stvaralaštvo Betovena, Mendelsona i Šumana. Od kraja pete decenije XIX veka postao je aktivan i na polju scenske, baletske i operske muzike. Tu je napravio i najveći proboj jer se opera Kralj i Maršal smatra njegovim remek-delom i najznačijom danskom operom XIX veka. Ovo delo stoji na razmeđi starijeg nacionalnog Zingšpila i novijih tendecija u muzičkoj drami, oličenih u stvaralaštvu Vebera, Majerbera i Verdija.

Opera Kralj i Maršal obrađuje događaje iz srednjovekovne istorije Danske, tačnije ubistvo Kralja Erika V Danskog 1286. godine. Optuženi su pripadnici njegove garde, od kojih je Maršal Stig Andersen Hvide i još osam zaverenika osuđeno za ubistvo. Upravo je Stig glavni junak opere koju ćete večeras čuti. Pisac Kristijan Rihart, na osnovu balada, romantičarskih komada i romana, je sačinio efikasan libreto koji je bio po meri Hajseove muzike bazirane na moći melodije i pesme. Iako istorijski nije poznat razlog zbog čega su zavernici ubili kralja Erika V Danskog, koji inače u ovoj zemlji nosi i naziv „Prevrtljivi", Hajse i njegov libretista su se opredelili za ugao ljubomore, tako pogodan za operski zaplet.

Sadržaj opere je ukratko sledeći: veliki zavodnik, kralj Erik uspeva da zavede časnu Gospu Ingeborg, suprugu hrabrog i viteškog maršala Stiga Andersena. Uz pomoć drugih zaverenika, a posebno kraljevog sobara Ranea Jonsena, Stig uspeva da ubije kralja iz osvete. Kao predstavnica naroda, ali i još jedna žrtva kraljevog zavođenja, pojavljuje se uboga Ase koja dobija centralno mesto u operi, a njene pesme - poznate pod nazivom Asine pesme - često se izvode i štampaju nezavisno od opere.

Urednica Ksenija Stevanović