Antologija srpske muzike

Rođen u Kuli 1878. godine, Isidor Bajić je po završetku Srpske gimnazije u Novom Sadu, upisao studije kompozicije na Muzičkoj akademiji u Budimpešti, u klasi Hansa fon Keslera čiji su studenti, između ostalih, bili i Zoltan Kodaj, Bela Bartok i Ern Dohnanji. Po završetku studija Bajić dolazi u Novi Sad gde 1901. godine postaje nastavnik gimnazije. Kako istoričari navode, sa horom i orkestrom novosadske gimnazije Bajić je priređivao koncerte, čuvene „besede". Godine 1903. pokrenuo je prvi muzički časopis - Srpski muzički list i Srpsku muzičku biblioteku, periodično izdanje dela domaćih kompozitora - a 1909. godine je osnovao muzičku školu koja i danas nosi njegovo ime. Napisao je udžbenike Klavir i učenje klavira i Teorija notnog pevanja. Bavio se i melografskim radom.

Prema rečima Vlastimira Peričića, dela Isidora Bajića su izuzetno bliska narodnom duhu, što se posebno odnosi na njegove pesme iz pozorišnih komada, dok u delima u kojima se ne oslanja na tradicionalnu muziku, dočarava sebe kao romantičara privrženog sentimentalnosti minijatura Petra Čajkovskog i klavirskom virtuozitetu Franca Lista.

Operu u jednom činu - Knez Ivo od Semberije - Bajić je komponovao 1910. godine, po istoimenoj dramskoj slici Branislava Nušića. Radnja se odvija u Semberiji početkom XIX veka, za vreme Prvog srpskog ustanka. Dok se nazimenično čuju glas pojanja iz seoske crkve i glas mujezina, stiže glasnik koji saopštava knezu Ivi da će Kulin-beg tuda provesti roblje. Narodu okupljenom ispred crkve posle bogosluženja, Ivo upućuje poziv da otkupe roblje. Međutim, on ubrzo uviđa da neće moći da prikupe dovoljno novca. U sledećoj sceni vidimo vezano roblje i Kulin-bega sa pratnjom i plesačima koji mu igraju čoček. Ivo daje sav svoj novac, kuću i zemlju, a Kulin pristaje da pusti svo roblje, osim najlepše robinje Stanke. Umirujući narod koji hoće da nasrne na Kulina, Ivo priloži i svoje oružje, ikonu i kandilo. Potresena Boja, Ivina majka, videvši sina kako sve predaje Kulinu, pada i umire. Tek je ovim okrutni Kuln-beg bio dirnut, pa je oslobodio Stanku.

Knez Ivo od Semberije se, prema mišljenju Vlastimira Peričića, održao kao popularna narodna opera zahvaljujući pristupačnosti i nacionalnom obeležju muzike. Važno je napomenuti da je 1955. godine Predrag Milošević izvršio novu redakciju opere, uz reviziju celokupnog teksta i određene izmene u orkestraciji. Inače, delo je prvi put izvedeno u Beogradu 19. januara 1911. godine, u „Operi na bulevaru" Žarka Savića, a pod upravom autora.

Emisiju uređuje Irina Maksimović Šašić