Posetili smo Korint – gde Jonsko more ljubi Egejsko

Do Korinta je najlakše doći preko Atine. Na aerodromu "Elefteros Venizelos" gužve nisu velike za ovo doba godine, ali budite spremni na nešto duže čekanje zbog procedure provere neophodnih dokumenata. Pre pasoške kontrole, službeno lice proveriće da li imate PLF obrazac, QR kod i urednu potvrdu o vakcinaciji ili negativan pi-si-ar test. 

Sa aerodroma je do Korinta najlakše doći vozom, uz jedno presedanje u predgrađu Atine. U gradu ste već za oko sat i po.

Korint se nalazi na severoistočnom delu poluostrva Peloponez, na mestu gde se ono spaja sa kopnom. Prokopavanjem Korintskog kanala i spajanjem Korintskog i Saronskog zaliva, čitav Peloponez je faktički pretvoren u veštačko ostrvo. Ova značajna geostrateška pozicija imala je i negativan seizmički aspekt – grad je često bio na meti razornih zemljotresa.

Drevni Korint

Smatra se da prva naseobina na ovom mestu datira još iz neolita, ali je grad svoj procvat doživeo u vreme stare Grčke i bio glavni rival Atini i Tebi. Prema legendi, osnovao ga je Korintos, potomak Heliosa, boga Sunca. Bio je grad trgovine, umetnosti, lepote, strasti. 

U njemu je Jason, tragajući za zlatnim runom, poželeo da se oženi ćerkom korintskog kralja Kreonta, izazvavši tako ljubomoru i bes svoje izneverene i slepo zaljubljene žene Medeje, koja je prethodno, da bi ga spasila, ubila čak i vlastitog brata. Osvetoljubiva Medeja je nevesti poklonila začaranu venčanicu, tako da je plamen progutao i mladu i njenog oca koji je pokušao da je spase. 

Drevni Korint je imao reputaciju "grada greha i poroka". Pričalo se da su u Afroditinom hramu hiljade žena lakog morala nudile ljubav putnicima namernicima. 

A da je putnika bilo, bilo je. Frekventna luka, smeštena na raskrsnici puteva, bila je stecište mnogobrojnih trgovaca, mornara, razbojnika, avanturista. Novija saznanja ipak ukazuju na to da je Korint na loš glas tendenciozno stavila konkurentska Atina, šireći o njemu klevete. Materijalni dokazi ih ne potvrđuju i pretpostavlja se da je grad, kao i svaka luka, imao uobičajeno mnoštvo prostitutki, koje su za novac pružale utehu onima koji su daleko od kuće. 

Drevni Korint bio je mlad i dinamičan grad, čiji stanovnici nisu robovali predrasudama i tradiciji. Bilo ih je različitih nacija, društvenog porekla i statusa. Lako su se bogatili, i lako padali na dno društvene lestvice.

Aleksandar Veliki i Diogen

Prema nekim istorijskim izvorima, upravo su se u Korintu, tj. obližnjem Istmosu, susreli filozof Diogen i najveći vojskovođa svih vremena Aleksandar Makedonski, a anegdota o tom susretu, u raznim verzijama, prepričava se vekovima. 

Tada mladi sin Filipa Drugog Makedonskog sreo je Diogena, osnivača kiničke škole, poznatog zagovornika jednostavnog i skromnog života, koji je živeo u buretu i prezirao bogatstvo, i pitao ga da li mu nešto treba, može li nešto da učini za njega. Diogen, koji je nastavio da se izležava na suncu, i kome je dolazak princa i njegove svite nakratko zaklonio izvor toplote i svetlosti, odgovorio je: "Možeš – skloni mi se sa sunca, zaklanjaš ga!" To je izazvalo smeh prisutnih, a Aleksandar je prokomentarisao: "Da nisam Aleksandar, voleo bih da sam Diogen."

Novi Korint

Današnji Korint je potpuno nov grad, sagrađen iznova, od temelja, nekoliko kilometara dalje, jer je staro naselje sravnjeno sa zemljom u razornom zemljotresu 1858. godine. To je tipičan grčki primorski gradić, sa kamenom popločanom pešačkom zonom okrenutom ka luci. Administrativni je centar okruga Korintija, a na području opštine, prema poslednjem popisu, živi oko 60.000 stanovnika.

Poznatiji turistički centar je obližnja banja Lutraki, na Egejskoj strani, u Saronskom zalivu, sa termalnim izvorima, brojnim hotelima i kockarnicama i dugom peščanom plažom.

Korintski kanal

Ideja o izgradnji kanala, koji bi za čitavih 700 km skratio pomorski put oko Peloponeza, datira još iz sedmog veka pre naše ere. Postojala je, međutim, bojazan da bi, zbog različitog vodostaja, okolno područje bilo poplavljeno. Izgrađen je zato put preko najuže tačke koja spaja dva zaliva, kojim su brodovi prevoženi, da bi se skratilo putovanje.

Kasnije su, u rimsko doba, ideju izgradnje kanala pokušali da realizuju i Gaj Julije Cezar i Kaligula, ali je obojicu smrt sprečila da naum i ostvare.

Najdalje je otišao imperator Neron, koji je poslao 6.000 robova, uglavnom jevrejskih ratnih zarobljenika, da kopaju kanal. Kasnije je to obustavljeno.

Posle oslobođenja od Otomanskog carstva, ideja izgradnje kanala je realizovana. Kanal je prokopan 1881–1893. godine. Glavni projektanti bili su mađarski inženjeri Ištvan Tur i Bela Gerster, u čiju čast je postavljena ploča.

Kanal je dug 6,3 kilometra, a širok 21–24 metra. Njegove krečnjačke stene dostižu visinu od 75 metara iznad mora.

Kanalom godišnje prođe oko 16.000 uglavnom turističkih brodova i jahti. Danas nema naročiti ekonomski značaj, jer je previše uzan i plitak za moderne trgovačke brodove. Može da prihvati samo plovila široka do 16 metara, sa gazom do 7 metara.

Zanimljivo je da se krajem 19. veka u Korint doselilo mnogo Srba iz Srbije, Bosne i Crne Gore. Bili su to uglavnom ekonomski i politički emigranti, koji su učestvovali u izgradnji kanala, a neki su tu ostali do današnjih dana.