Promocija knjige „Kulturno pamćenje tršćanskih Srba“ u Beču

Promocija knjige „Kulturno pamćenje tršćanskih Srba", autora dr Mile Mihajlović, održana je u medijskom centru Ideahouse u Beču, 22. juna 2019. godine.

Goste je pozdravila Ilinka Mastilović, organizator promocije, a u muzičkom delu učestvovali su Dragan Solomunovic Kerčulj, koji je otpevao pesmu „Vostani Serbie " i Bisa Jankeh koja je, na kraju promocije zajedno sa Draganom, pevala pesmu „Sini jarko sunce sa Kosova".

Inače tekst pesme „Vostani Serbie " je napisao Dositej Obradović tokom boravka u Trstu, za vreme prvog srpskog ustanka.

Zanimljivo izlaganje autora dr Mile Mihajlović, o značaju Trsta za srpsku kulturu i Srbima koji su živeli skoro 300 godina na ovim prostorima, ostaće u sećanju posetiocima promocije u Beču, jer su saznali mnoge pojedinosti o samosvesnim, bogatim i prosvećenim tršćanskim Srbima.

Predstavljeni su istaknuti Srbi koji su imali značajnu ulogu u privrednom životu i urbanističkom razvoju Trsta, kao i u dobrotvornom radu, a značajan deo knjige posvećen je pojedinim porodicama koje su zadužile Trst svojim radom, stvaralaštvom i donatorstvom. Ove porodice uspevale su da očuvaju svoj identitet i i ostave mnoga materijalna svedočanstva, vredne palate i zadužbine u Trstu.

 Knjiga „Kulturno pamćenje tršćanskih Srba"

Knjiga „Kulturno pamćenje tršćanskih Srba" je naučna studija koja kroz teorijski i empirijski pregled života i trajanja, integracije i asimilacije tršćanskih Srba definiše kulturno pamćenje i nacionalnu kulturu u dijaspori, a s druge strane može poslužiti kao dobar primer za formulisanje preciznih misija, ciljeva i zadataka državnih organa i institucija u smislu očuvanja srpskog kulturnog nasleđa u inostranstvu.

Značaj za današnju dijasporu može biti upravo knjiga „Kulturno pamćenje tršćanskih Srba" i da se na jedinstvenom primeru tršćanskih Srba razmatra tematika razloga asimilacije, odnosno, u kakvim uslovima jedna manjinska zajednica, drugačijeg jezika, kulture i vere od većine koja je okružuje, može da sačuva vlastiti identitet, svoje različitosti i specifičnosti i koliko dugo može da opstane.

Krajnji društveni cilj knjige je da na osnovu rezultata analize trovekovne tradicije tršćanskih Srba, ponudi predlog novog, jedinstvenog i sofisticiranog konceptualnog modela upravljanja ogromnim nacionalnim kulturnim nasleđem van granica Srbije.

Po izjavama prisutnih gostiju na promociji u Beču, mnogi su bili ganuti pričom da su nekada davno u Trstu postojali ovako uspešni Srbi i imali tako veliku ulogu u kreiranju evropske i svetske kulture. Ujedno, oni nikad nisu zaboravili svoju zemlju maticu i zdušno su joj pomagali.

Pokrovitelj knjige je Nj.K.V. prestolonaslednik Aleksandar II Karađorđević, a objavljivanje ove knjige omogućilo je Ministarstvo spoljnih poslova Republike Srbije, Uprava za saradnju s dijasporom i Srbima u regionu.

Prevedena je na italijanski jezik uz podršku Uprave za saradnju s dijasporom i Srbima u regionu Ministarstva spoljnih poslova Republike Srbije i Ministarstva za kulturu i informisanje Republike Srbije i predstavljena na tematskim predavanjima u 7 zemalja, i u preko 20 gradova.

 Biografija autora

Dr Mila (Radmila) Mihajlović, gimnaziju je završila u Zrenjaninu, a fakultet u Rimu, Konzervatorijum „Santa Ćećilija", odsek solo pevanja.

Magistrirala u Beogradu, Fakultet muzičkih umetnosti, mentor Zvonimir Krnetić.

Doktorirala sa najvišom ocenom na temu „Kulturno pamćenje tršćanskih Srba", Fakultet za kulturu i medije, Univerzitet „Džon Nezbit", Beograd.

Odlukom Matičnog odbora Ministarstva prosvete Republike Srbije, stekla je zvanje naučnog saradnika humanističkih nauka, naučna grana: istorija.

Član je UKS, UNS i Istorijske sekcije Srpskog lekarskog društva. Živi i radi u Rimu, zaposlena je u državnoj televiziji Italije (RAI), aktivna je kao član Udruženja novinara Srbije i Italijanske novinarske komore, Udruženja književnika Srbije, Udruženja prevodilaca Italije i kao sudski veštak tribunala u Rimu. Profesor je srpskog pri Centru za strane jezike Ministarstva odbrane Italije.

Autor je osam naučnih knjiga od kojih su neke prevedene na strane jezike.

Svečanim predstavljanjem njene knjige „Za srpsku vojsku - jedna zaboravljena priča", u izdanju italijanskog Generalštaba oružanih snaga, država Italija je zvanično otvorila obeležavanje 100 - godišnjice od početka Prvog svetskog rata.

Dobitnik je Nagrade Grada Zrenjanina za 2012, Specijalne nagrade žirija italijanske književne nagrade „Čeruljo" za 2014, priznanja UKS „Blagodarje" za 2014, Zlatne značke Kulturno-prosvetne zajednice Srbije za 2017.

Za knjigu „Kulturno pamćenje tršćanskih Srba" dobitnik je povelje „Rastko Petrović" 2017. za najbolje prozno delo godine.

Kao istaknuta ličnost Srba u svetu, bila je počasni gost jubilarnog 50. Srpskog dana na Nijagarinima vodopadima na poziv Srpske narodne odbrane u Kanadi.

 Tršćanski Srbi

Tršćanski Srbi su bili ljudi pustolovne hrabrosti i izuzetnih sposobnosti, visoki profesionalci, trgovci i moreplovci svetskog glasa. Njihove poslovne mreže rasprostirale su se širom Evrope, Azije, Afrike, Severne i Južne Amerike. Bili su vizionari modernog poslovanja i išli korak ispred svih ostalih.

Pored svojih poslovnih sposobnosti, bili su i veliki rodoljubi. Sebe su smatrali Srbima i ponosili su se svojim poreklom, iako mnogi od njih nisu bili rođeni u Srbiji a nisu ni posetili svoju zemlju. Reka novca, oružja i boraca neprekidno je tekla u ustaničku Srbiju od strane tršćanskih Srba. U Karađorđu i ustanicima, tršćanski Srbi su videli konačnu realizaciju viševekovnog sna o slobodnoj Srbiji.

Materijalna dobit bila je za tršćanske Srbe u tesnoj vezi sa zadovoljenjem duhovnih potreba, a centar svega bila je njihova crkva.

Tršćanski Srbi su bili poznati i kao mecene umetnosti pa ovaj grad postaje centar srpskog prosvjetiteljstva. U Trstu su boravili i radili i Dositej Obradović, Pavle Solarić, Atanasije Stojković, Joakim Vujić, Vuk Stefanović Karadžić, Petar Petrović Njegoš, Ljudevit Vuličević, Nikola Đurković i mnogi drugi.

U Trstu je Dositej Obradović napisao svoju najčuveniju i najlepšu pesmu „Vostani Serbije", sintezu, onda i danas, stremljenja svesrpske borbe za slobodu.

U svakom momentu tršćanski Srbi su jasno izražavali svoju punu građansku svest, osećajući se s pravom i ponosom kao deo celine naroda koji je do sredine 19. veka još uvek bio lišen svoje države i svoje stalne duhovne i političke prestonice. Pored Beča, Budima i Sremskih Karlovaca, tu ulogu su neko vreme preuzeli tršćanski Srbi, a u tome je, u stvari, i njihova najveća istorijska zasluga.

U istorijskom momentu velikih potresa početkom 20. veka, razdvojena od matice i u okruženju većinskog naroda, malena srpska etnička grupa u Trstu se asimilovala i izgubila.

Tršćanski Srbi zadužili su Trst svojim radom, stvaralaštvom i donatorstvom. Neke od najlepših palata u Trstu bile su nekada srpske i dok su stare porodice nestale ostale su njihove građevine koje i danas plene lepotom i upravo one svedoče o istoriji srpske zajednice u Trstu.

Na primer, na Kanalu Grande nalazi se palata Gopčević, upečatljive fasade koju krasi crveno-beli kamen u obliku talasa i četiri kamene figure - car Lazar, carica Milica, Miloš Obilić i Kosovka devojka, koja je danas reprezentativna galerija i sedište tršćanskih institucija kulture.

Dimenzije i domašaji njihovog dopirnosa u stvaranju i razvoju srpske nacionalne svesti i kulture, baš kao i njihove uloge u kreiranju evropske i svetske kulture, verovatno nikada neće moći da se sagledaju u potpunosti.