Šta je sve Mihajlo Pupin darovao Narodnom muzeju

Direktorka Narodnog muzeja Bojana Borić Brešković ističe da je Pupin nakon Prvog svetskog rata Muzeju, koji je preživeo velike gubitke i čije su zbirke oštećene, darovao umetnička dela, među kojima su radovi Paje Jovanovića i Uroša Predića.

„Muzej je tokom Prvog svetskog rata bio devastiran i zahvaljujući Pupinu došli smo do izuzetnih umetničkih dela, jedan deo čine ona koja je Pupin sam poklonio Muzeju, a to su dela Paje Jovanovića, Uroša Predića. Drugi de su ona nabavljena zahvaljujići Fondu koji je osovano 1923. godine“, rekla je direktorka Narodnog muzeja.

Pupin je znajući da je Muzej ostao bez porteta Ruđera Boškovića otišao direktno u Prag kod Vlaha Bukovca koji je tada bio na vrhuncu karijere i tražio da za Muzej naslika Boškovića, jednog od najvećih umova nauke svog vremena.

Među čuvenim delima Paje Jovanovića su portreti Mihajla Pupina i njegove ćerke Varvare Pupin, kao i dela koje su naslikali Konstatnin Danil, Novak Radonjić, Pavle Simić i Georgije Bakalović.

U stalnoj postavci Muzeja pet je dela koje je Pupin lično poklonio Muzeju i još dva od 12 nabavljenih zahvaljujući zadužbinarstvu Mihajla Pupina.

Srpski naučnik je 1923. odlučio da se priredi poseban Fond za otkup umetničkih dela, koji je rastao i 1932. godine omogućio i publikovanje monografija o srpskoj srednjovekovnoj kulturi i umetnosti, i prikuljlanje materijala i snimanje najneophodnijiih fotografija nužnih da bismo imali dobro umetničko delo.

„Osim umetničkih dela, zahvaljujući Pupinovom fondu snimljeno je i oko 7.500 ploča izuzetnog materijala upotrebljenih za publikovanje sedam monografija posvećenih srednjovekovnim manastirima, prikupljeno je i 10.000 fotografija. Iz istog Fonda publikovana su dela o Manasiji, Ravanici, Studenici“, precizirala je Borić Brešković i podsetila da je UNESKO 2015. proglasio za godinu Mihajla Pupuna.

Zahavaljujući otkrićima, dostignućima i zaslugama, Pupin je zapamćen u celom svetu kao izuzetan naučnik, a posebno je kao ličnost upisan zlatim slovima u istoriju razvoja Narodnog muzeja, rekla je Breškovićeva.

Među delima koja je Pupin darivao su i dve slike Uroša Predića Hecegovački begunci i Siroče na majčinom grobu koje su u Muzej stigle 1923. godine.

„Reč je o izuzetnom poklonu. Mnogi znaju ta dela Paje Jovanovića i Uroša Predića, ali ne znaju da je taj deo naše stalne postavke deo legata Mihajla Pupina, dobročinitelja srpskog naroda“, istakla je Bojana Borić Brešković.

Mihajlo Pupin bio je naučnik, jedan od osnivača Američke agencije za istraživanje svemira (NASA), profesor u Njujorku na Univerzitetu Kolumbija, dobitnik Pulicerove nagrade, prijatelj američkog predsednika Vudroa Vilsona, zahvaljujući čemu se zastava Srbije vijorila na Beloj kući i američkim institucijama, veliki dobročinitelj. Umro je u SAD, u martu 1935. godine, gde je i sahranjen.

Uspomenu na Mihjala Pupina čuva Obrazovno-istraživačko društvo koje je 2011. godine pokrenulo je medijsku „pupinizaciju“ kroz najrazličitije teme, čime je, kako se ocenjuje, doprinelo da je danas ime tog velikog naučnika, izumitelja, dobrotvora, mecene i političkog radnika, pronašlo bolje i vidnije mesto u široj javnosti.