Vremeplov (24. maj)

Na današnji dan 1926. godine otvorena je Univerzitetska biblioteka "Svetozar Marković" u Beogradu. Gradnja Univerzitetske biblioteke u Beogradu počela je juna 1921., a završena 1924. godine. Kamen - temeljac postavio je kralj Aleksandar Karađorđević. Sredstva je obezbedila "Karnegi fondacija". Bila je to prva zgrada u Srbiji specijalno građena za biblioteku. Deo knjiga sa Univerziteta prenet je u novu zgradu biblioteke novembra 1924. godine, a ostale knjige u maju sledeće godine. Biblioteka je svečano otvorena na Dan prosvetitelja Ćirila i Metodija 1926. godine. Zadatak biblioteke je bio "da kao samostalna univerzitetska ustanova pomaže negovanje nauke i da u svjostvu naučne biblioteke posluži ne samo studentima i profesorima Beogradskog univerziteta, već i svima koji se bave naukom". Njen knjižni fond iznosio je u početku više od 57.000 svezaka, da bi pred rat dostigao preko 300.000 naslova. Posle oslobođenja, povodom stogodišnjice rođenja Svetozara Markovića, 22. septembra 1946. godine, dobila je ime Univerzitetska biblioteka "Svetozar Marković".

Poljski astronom Nikola Kopernik, tvorac heliocentričnog sistema, jedne od najvećih prekretnica u istoriji nauke, umro je 24. maja 1543. godine. Umesto ptolomejskog geocentričnog sistema, prema kojem je Zemlja centar vasione, Kopernik je, polazeći od teorije grčkih astronoma koji su smatrali da je Sunce centar sveta oko kojeg kruže Zemlja i druge planete, uspostavio heliocentrični sistem. Prema tom učenju, Zemlja i planete se kreću po putanjama u čijem je centru Sunce, a prividno kretanje nebeske sfere posledica je kretanja Zemlje. Time je udario temelje moderne astronomije i osnove za otkrića Johanesa Keplera i Isaka Njutna o kretanju nebeskih tela. Njegova teorija imala je dalekosežne posledice i za ostale prirodne nauke i celokupan duhovni razvoj čovečanstva. Njegovo učenje je, uz mnoštvo sledbenika, imalo i mučenike - Đordana Bruna, sud rimokatoličke inkvizicije poslao je na lomaču, a Galilea Galileja pod pretnjom smrti primorao da učenje proglasi za zabludu. Rimska crkva je 1616. godine zabranila sva dela koja su za osnovu imala Kopernikovo učenje.

1743. - Rođen Žan - Pol Mara, francuski revolucionar, lekar i novinar

(Budri, 24. 05. 1743 - Pariz, 13. 07. 1793)

1819. - Rođena Viktorija Prva Aleksandrina, britanska kraljica

(London, 24. 05. 1819 - Ozborn, 22. 01. 1901)

1844. - Uspostavljena prva redovna telegrafska veza između Vašingtona i Baltimora prema izumu Semjuela Morzea

1850. - Rođen Afanasije Stojanović, revolucionar, učesnik Pariske komune

(Negotin, 24. 05. 1850 - Sarapul, Rusija)

1905. - Rođen Mihail Aleksandrovič Šolohov, ruski književnik, nobelovac

(Vešenska stanica, 24. 05. 1905 - Moskva, 22. 02. 1984)

1912. - Održan prvi javni boks - meč u Srbiji, u dvorani beogradskog bioskopa "Kolarac"

1925. - Rođen Dragan Jeremić, književni kritičar i filozof

(Brđani, 24. 05. 1925 - Ljubljana, 06. 09. 1986)

1929. - Rođen Slobodan Ribnikar, profesor Prirodno - matematičkog fakulteta u Beogradu, jedan od osnivača Nuklearnog centara "Vinča",  akademik  

(Beograd, 24. 05. 1929 - Beograd, 15. 01. 2008)

1941. - Rođen Bob Dilan (Robert Cimerman), američki pevač i kompozitor

  (Dulit, 24. 05. 1941)

1942. - Rođen dr Vladimir R. Paunović, neuropsihijatar, profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu, načelnik Centra za  psihoze Instituta za psihijatriju KC Srbije, predsednik Srpskog lekarskog društva 1996 - 2000.

 (Valjevo, 24. 05. 1942 - Beograd, 19. 12. 2007)

1956. - U Luganu održana prva  "Pesma Evrovizije"

1974. - Umro Djuk Elington (Edvard Kenedi), američki džez muzičar, pijanista i kompozitor

(Vašington, 29. 04. 1899 - Njujork, 24. 05. 1974)

Elington je studirao slikarstvo, ali je uporedo svirao klavir po noćnim klubovima. Za profesionalnu muzičku karijeru opredelio se 1919. godine. Četiri godine kasnije postaje poznat sa svojim sastavom "Vašington dens" i od tada njegova slava ne prestaje. Napisao je više od 1500 kompozicija koje se odlikuju bogatom invencijom, nepresušnom maštom i osećajem za specifičan stil. Za razliku od drugog velikana džeza Luisa Armstronga, Elington je posvetio više pažnje komponovanju i traženju specijalnih orkestarskih boja nego improvizaciji. Inspirisao se životom svoga naroda kome je i posvetio najviše kompozicija. Najpoznatija među njima "Crno, mrko i bež" govori o tome kako se vremenom menjala boja crnaca dovedenih iz Afrike u Ameriku. U kompoziciji "Nju Orleans džez sviti" u pet stavova, opevao je najpoznatije stvaraoce džeza. Pisao je i muziku za filmove, a nastupao je i kao pijanista uz simfonijske orkestre.

1994. - Umro Veljko Kovačević, general - pukovnik i književnik

(Grahovo, 19. 12. 1912 - Beograd, 25. 05. 1994)

1995. - Umro Harold Vilson, britanski publicista, političar i državnik, premijer Velike Britanije

(Hadersfild, 11. 03. 1916 - London, 24. 05. 1995)

1997. - Umro Ljuba Stepanović, imitator

 (Božurevac, 1932 - Beograd, 24. 05. 1997)

2004. - Umro dr Drago Tomić, profesor i dekan Fakulteta za sport i fizičko vaspitanje u Beogradu

(Beograd, 15. 11. 1934 - Beograd, 24. 05. 2004)

2005. - Umro Aleksandar Obrenović, književnik, dramaturg i reditelj, urednik Dramskog programa Radio Beograda

  (Beograd, 04. 01. 1928 - Beograd, 24. 05. 2005)