Kulturna baština Srbije: Manastir Banjska, 1. deo

Manastir Banjsku, koji se danas nalazi na teritoriji KiM kralj Milutin je podigao između 1313. i 1315. godine. Manastirska crkva posvećena je svetom velikomučeniku Stefanu, inače krsnoj slavi dinastije Nemanjića i nju je kralj Milutin je namenio kao svoju grobnu crkvu. Kralj Milutin je bio najveći zadužbinar među Nemanjićima i za 40 godina duge vladavine podigao je 40 crkava i manastira. Idejni tvorac za gradnju manastira bio je Danilo drugi, čovek visoke kulture i najbliži Milutinov saradnik, a kasnije arhiepiskop srpski. U to vreme ovaj manastir je bio najveće crkveno vlastelinstvo u srednjovekovnoj Srbiji i četvrti u rangu.

Manastir Banjska je za vreme ropstva pod Osmanskom carevinom sistematski razaran i potpuno je zapusteo. Posle pet vekova država Srbija, Republički zavod za zaštitu spomenika kulture i SPC uložili su ogroman napor da se ovaj biser naše materijalne kulture ponovo pokaže svojoj jedinstvenoj lepoti. U prvom delu emisije o manastiru Banjska upoznaćemo se sa istorijskim prilikama u vreme gradnje manastira i ličnošću kralja Milutina Nemanjića, manastirskim kompleksom, arhitekturom i drugim vrednostima i zanimljivostima ove srpske kulturne baštine. Posebno će biti govora o čuvenoj trobojnoj fasadi manastirske crkve koja je jedinstvena u svetu i ništa slično nije zabeleženo ni tada ni kasnije u graditeljstvu.

O Manastiru Banjska u emisije govore stručnjaci Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture dr Svetlana Pejić, Dragoljub Todorović, dr Srđan Pirivatrić iz Vizantološkog instituta SANU, kao i iguman manastira Danilo.

Urednik i autor emisije je Milica Bajić Đogo, snimatelj Vasko vasović, montažerke su Mara Bogičević i Ksenija Savićević