Vremenska kapsula: Zadužbina kralja Petra

Redakcija za kulturu i umetnost Kulturno-umetničkog programa, u okviru serijala "Vremenska kapsula", premijerno prikazuje serijal od četiri emisije posvećene jednom od najvećih srpskih vladara Petru I Karađorđeviću. Povod je 180 godina od njegovog rođenja i 120 godina od krunisanja. Emisije će biti prikazivane svakog ponedeljka, od 23. septembra do 14. oktobra, na Drugom programu, u terminu od 21.45.

Petar Karađorđević je rođen u Beogradu, 29. juna po starom, odnosno 12. jula po novom kalendaru 1844. godine, na Petrovdan, kao četvrto od petoro dece, kneza Aleksandra i kneginje Perside, ćerke ustaničkog vojvode Jevrema Nenadovića. Istorija ga pamti kao dobrog vojnika i razumnog političara, kao čoveka koga su krasile dobrota i rodoljublje. Za njegovu vladavinu vezuje se osnivanje prvih demokratskih institucija u Srbiji. Petar I je bio unuk velikog vožda Đorđa Petrovića Karađorđa, rodonačelnik dinastije Karađorđević i jedini ustavotvorni i parlamentarni monarh u pravom smislu te reči, u istoriji Srbije. Bio je jedan od najvoljenijih srpskih vladara, kralj Oslobodilac, Stari kralj i Čika Pera.

O životu i vladavini kralja Petra I Karađorđevića, u serijalu, govore: prof. dr Čedomir Antić, istoričar, Dragomir Acović, arhitekta i heraldičar, mr Dušan Babac, autor monografija o kralju Petru I, Aleksandar Erdeljanović, direktor Arhiva Jugoslovenske kinoteke, prof.dr Igor Borozan, istoričar umetnosti, dr Tijana Borić Antonijević, istoričar umetnosti, Dragan Reljić, upravnik Zadužbine kralja Petra I na Oplencu, Uroš Parezanović, šef sektora za odnose s javnošću i protokola Kraljevske porodice Srbije, Igor Petrović, kustos Zadužbine kralja Petra I.

Serijal je sniman u Kompleksu dvorova na Dedinju, Zadužbini kralja Petra I na Oplencu, Sabornoj crkvi u Beogradu i Kući kralja Petra I u Beogradu. Pored izuzetno vrednih fotografija iz života kralja Petra, serijal prikazuje inserte iz filma Krunisanje kralja Petra, kao i mnoge druge filmske zapise o kralju Petru I, a koje baštini Arhiv Jugoslovenske kinoteke.

4. emisija Zadužbina kralja Petra

Emisija Zadužbina kralja Petra osvetljava jedan veoma važan period u životu kralja Petra I Karađorđevića. Povratkom u zemlju i stupanjem na presto 1903. godina kralj Petar ispunjava zavet svojih predaka i obnavlja Karađorđev grad, crkvu, vinograde i vinariju u Topoli. Na vrhu Malog Oplenca on gradi Crkvu Svetog Đorđa i mauzolej Karađorđevića. Uzor za svoju zadužbinu kralj je tražio u mnogim sličnim vladarskim mauzolejima koje je imao priliku da vidi po Evropi, ali sa željom da njegova ideja o monumentalnosti hrama u srpsko-vizantijskom stilu, bude jedinstvena i neponovljiva.

Raskošno petokupolno rešenje oplenačke crkve u obliku slobodnog krsta, arhitekte Koste J. Jovanovića, zadivilo je kralja. Ubrzo je prema njegovim planovima 1. maja 1910. godine početa gradnja kraljevskog mauzoleja. U naredne dve godine crkva je bila pod kupolama, a fasada pokrivena belim mermerom koji je dopremljen sa obližnje planine Venčac. Međutim, radove na crkvi prekinuli su Balkanski i Prvi svetski rat. Austrougarska vojska je 1915. godine porobivši Srbiju stigla i do oplenačke crkve koju je opljačkala, a grobove u kripti oskrnavila.

Gradnja crkve je trajala više od dvadeset godina, ali kralj Petar nije dočekao da vidi svoju zadužbinu završenu. Posle njegove smrti 1921. godine o gradnji mauzoleja brinuo je njegov sin Aleksandar.

Unutrašnjost oplenačkog hrama prekrivena je raskošnim mozaicima i najlepšim kopijama freskama iz preko 60 srednjovekovnih manastira sa prostora Srbije, Makedonije i Svete Gore. Izrađeno je 725 kompozicija sa 1.500 figura. Tri i po hiljade metara kvadratnih površine dekorisano je sa 40 miliona kockica u 15 000 nijansi boja, u raskošnoj tehnici italijanskog mozaika.

Autor i urednik serijala: Svetlana Ilić

Stručni konsultant: prof. dr Čedomir Antić

Izvršni producent: Svetlana Bandić

Glavni organizatori: Zoran Zindović, Slobodan Bogdanović

Dizajner špice: Dragan Bulović

Snimatelji zvuka: Damjan Popadić, Srđan Bajski

Dizajner zvuka: Srđan Filipović

Ekipa rasvete: Goran Kalanj, Vladimir Vasiljević, Zoran Đorđević

Kolor korekcija: Draško Pejanović

Muzički urednik: Ana Kulić

Reditelj na snimanju: Saša Gabrić

Dron operateri: Dobrivoje Kaitović; Miroslav Kondić