Đaci u Velikom ratu – Školovanje u drugim zemljama ,5. deo

Francuska nije slučajno bila zemlja u kojoj se tokom Prvog svetskog rata školovalo najviše srpskih đaka. Još pre rata, njen kulturni uticaj u Srbiji bio je veoma izražen, a ova zemlja doživljavana je kao simbol slobode.
Tokom 1915. i 1916. godine srpski đaci stigli su brodovima u Francusku. Toplo su dočekani i odmah raspoređeni po školama i francuskim porodicama. O francuskoj podršci srpskom narodu svedoče naslovne strane i brojni članci iz francuskih novina tog vremena. Ipak, najvažnija je bila toplina francuskih građana koju su svakodnevno pokazivali prema srpskoj deci. Značaj školovanja u Francuskoj bio je veliki. Tzv. francuski đaci ostaviće kasnije veliki trag u novostvorenoj Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca.
Ovaj dokumentarno-igrani serijal od osam polučasovnih epizoda bavi se važnom i do sada nedovoljno obrađenom temom školovanja srpskih đaka tokom Prvog svetskog rata, kako u inostranstvu tako i na okupiranoj srpskoj teritoriji.
U ovom serijalu sagledavaju se neke važne činjenice: o školskom sistemu u Srbiji početkom 20. veka, o samom ratu, zatim o onim đacima koji su ostali u okupiranoj zemlji i morali da se školuju pod tuđim školskim sistemima (austro-ugarskim i bugarskim koji su bili veoma surovi prema srpskim đacima – u bugarskom okupacionom delu dolazilo je do bugarizacije srpskih imena i potpunog menjanja istorije).
Kroz serijal se govori i o đacima koji su sa svojim roditeljima ili vojskom prošli kroz teško povlačenje, a zatim o organizovanju nastave u Grčkoj, pre svega na Krfu. Govori se i o đacima koji su nastavili školovanje u drugim evropskim zemljama, pre svega u Francuskoj,Velikoj Britaniji, Švajcarskoj, Italiji, ali i u Severnoj Africi, i to najviše zaslugom tadašnjeg Ministarstva prosvete i Ljubomira Davidovića koji se nalazio na njegovom čelu.
Ljubomiru Davidoviću posvećena je jedna epizoda ovog serijala, kako bi se pokazala njegova vizija u tako teškim okolnostima za Srbiju – da će buduću zemlju moći da izgrade samo školovani ljudi. Sve ono što je Srbija dobila kasnije u novoformiranoj državi od strane tih školovanih đaka je nemerljivo.
Poslednje tri epizode prikazuju put dr Dragoljuba Sretenovića, tačnije, istraživanje njegovog unuka, istoričara dr Slavoljuba Sretenovića, o životu i školovanju svog dede u Francuskoj za vreme Prvog svetskog rata.
Serijal je sniman u Srbiji, Grčkoj i Francuskoj, a pored igranih delova u njemu učestvuju i brojni sagovornici, između ostalog: dr Dragoljub Mićunović, dr Dušica Bojić, direktor Muzeja istorije, dr Danilo Šarenac – istoričar, Nemanja Kalezić – istoričar, prof. dr Ljubinka Trgovčević – istoričar i profesor Univerziteta, Ognjen Kovačević – istoričar, mr Maja Nikolova – kustos u Pedagoškom muzeju, Ljubomir Saramandić – istoričar, kustos Srpske kuće na Krfu, Žan Pjer Faj – filozof, prof. dr Anri Bear – Sorbona, Iv Revest– istoričar, Žan Pol Volpi – istoričar, Dejan Bogdanović – profesor, Rože Urnak – istoričar, Sigolen Franše de Pre – kolekcionarka dokumenata, Žorž Kije – upravnik u Arhivu Žironde u Bordou, Patrik Bulanže – direktor Pomoskog muzeja i član Marseljske akademije nauke i umetnosti, dr Branko Aleksić – pisac i esejista, mr Biljana Andonovska – Institut za književnost, Bogdan Pavlović – slikar i dr Stanislav Sretenović.

Reditelj serijala je Maša Vujošević, scenaristi: Nataša Drakulić, Kristina Đuković, Valentina Delić i Maša Vujošević, urednici: Nataša Drakulić, Tatjana Cvejić i Valentina Delić