Zaboravljena kraljica, 1. deo

Kraljevska porodica Karađorđević i monarhisti Srbije su tokom godine svečano obeležili godine smrti i rođenja kralja Petra Prvog i kralja Petra Drugog. Veoma skromno u porodici, a gotovo nikako u javnosti, obeležana je godišnjica smrti kreljice Aleksandre Karađorđević od Jugoslavije. Bila je supruga kralja Petra Drugog i majka prestolonaslednika Aleksandra Trećeg Karađorđevića, koji danas živi sa princezom Katarinom u Kraljevskom dvoru na Dedinju.

Kraljica Aleksandra je kćerka Nj.V. Kralja Aleksandra od Grčke i Nj.K.V. Princeze Aspazije od Grčke i Danske. Rođena je kao Aspazija Manos u Atini 25. marta 1921. Školovala se u Vestfildu, a zatim u školi Hitfild. Posle školovanja u Engleskoj živela je kod g-đe Ozan u Parizu. Kao potomak grčkih i danskih monarha, pre braka za Srbina nosila je titule princeze od Grčke i Danske. Bila je prva grčka princeza koja je među bližim precima imala Grke, i to sa majčine strane. Njen otac je bio nemačke krvi, kao uostalom i većina evropskih vladara. Majka Aspazija Manos je bila potomkinja fanariotske i ugledne aristokratske porodice Manos.

Zahvaljujući reakciji Aleksandrine babe, kraljice Sofije, u julu 1922. godine donesen je zakon koji je dozvoljavao kralju da prizna i ozakoni brakove kraljevske porodice koji su bili sklopljeni bez njegovog dopuštenja. Kralj Konstantin Prvi je zatim izdao dekret koji je ozakonio brak između njegovog sina i Aspazije. Aleksandra je tako postala zakonito dete prema grčkom zakonu, zajedno sa majkom dobila titulu princeze od Grčke i Danske, te oslovljavanje Kraljevsko visočanstvo, ali bez prava na nasledstvo grčkog trona, koje su ostali članovi grčke kraljevske porodice imali.

Rođena je u kraljevskoj rezidenciji Taitoi (15 km od Atine), pet meseci nakon smrti svoga oca koji je nasledio grčki tron nakon što je njegov otac, Aleksandrin deda, Konstantin Prvi Grčki, zbačen i proteran. Konstantin se vratio u Grčku i ponovo zauzeo tron mesec dana nakon Aleksandrove smrti. Kako je vlada Aleksandrovu kratku vladavinu smatrala regentstvom, što je značilo da je Aleksandrov brak, sklopljen bez dopuštenja njegovog oca, bio nevažeći, a to je značilo da je dete rođeno iz njega nezakonito. Da nije proglašena nezakonitom, Aleksandra bi bila zakonska naslednica svoga oca i de jure kraljica Grčke od trenutka svoga rođenja.

Kralja Petra Drugog Karađorđevića je upoznala aprila 1942. u Londonu na čajanci u Klubu savezničkih oficira. 20. marta 1944.  U to vreme spekulisalo se da je ona bila tajno verena za svog rođaka princa Filipa, koji je kasnije postao vojvoda od Edinburga i suprug buduće britanske kraljice Elizabete Druge, što nikada nije potvrđeno. Tek, zna se da je jugoslovenski Petar Drugi bio njen dalji rođak, budući da oboje potiču od britanske kraljice Viktorije.

Par se dve godine viđao u rezidenciji vojvotkinje od Kenta, da bi se potom venčali u Londonu 1944. godine. Bilo je tu u martu mesecu u jugoslovenskoj ambasadi u Velikoj Britaniji. Mladoženja se venčao u uniformi avijatičara, koja nije bila ni po srpskim, ni po engleskim propisima. Mlada je nosila pozajmljenu venčanicu od gospođe Meri Ligon, supruge ruskog princa Vsevoloda Ivanoviča. Prilikom fotografisanja za zvaničnu, dvorsku fotografiju Petru je potureno jastuče – bio je tri centimetra niži od buduće supruge.

Venčanju su prisustvovali kralj Džordž Šesti, Đorđe Drugi Grčki, Hakon Sedmi od Norveške i Vilhemina od Holandije i brojni ugledni članovi britanske kraljevske porodice. Među zvanicama je bilo samo 19 Jugoslovena, a među njima Božidar Purić i major Vojislav Lukačević. Kraljev kum bio je britanski kralj Džordž Peti.

Od britanske diplomatije prisustvovao je samo ministar spoljnih poslova Entoni Idn. Vinston Čerčil nije došao, iako je bio pozvan. Kada je kralj Petar Drugi Karađorđević odlučio da se oženi grčkom princezom Aleksandrom u vreme dok je buktio Drugi svetski rat, došlo je do krize u njegovim odnosima sa ministrima i sa Vinstonom Čerčilom. Predsednci izbegličke vlade Slobodan Jovanović, Miloš Trifunović i drugi srpski političari su smatrali da je neprikladno venčavati se u ratno vreme. Protiv svadbe je bila i kraljica Marija i to je dovelo do konačnog prekida njihovih odnosa.

Kraljevo i princezino venčanje je loše prihvaćeno u jugoslovenskoj i svetskoj javnosti. Vinston Čerčil, iako je podržavao brak predstavnika jugoslovenske i grčke kraljevske dinastije, takođe se protivio kraljevim namerama. Ministri Juraj Krnjević, Juraj Šutej i Miha Krek su bili neutralni. Sa druge strane, Dragoljub Mihailović je podržavao kraljevu nameru, pa je juna i jula 1943. prikupljao potpise jugoslovenskih građana koji su se slagali sa kraljevom odlukom.

Udajom Aleksandra Karađorđević je dobila titulu kraljica Jugoslavije, mada nikada nije kročila na tlo Jugoslavije. Titulu Njeno kraljevski veličanstvo kraljica Jugoslavije nosila je do svoje smrti. Kraljica Aleksandra rodila je u Londonu 17. jula 1945. godine samo jedno dete — princa Aleksandra Karađorđevića.

Kraljevski brak Petra i Aleksandre Karađorđević bio je jako naporan. Kralj je bio rastrzan između Jugoslavije, Velike Birtanije i srpske emigracije u svetu, koja je volela da ga napija i ponižava. Kraljica je bila usamljena sa sinom, pa je napustila London i preselila se jedno vreme u Pariz.

  (nastaviće se)