Svetske muzičke pozornice

Iako je u istoriji muzike ime Franca Šuberta najpre vezano za solo pesme, njegova kamerna ostvarenja zauzimaju važno mesto pošto prave most između klasičarskog i ranoromantičarskog perioda, a ujedno predstavljaju i vrhunac kompozitorovog intimnog, ličnog i poetičnog izraza.

Na početku emisije slušaćete Šubertov Gudački trio u Be duru, jedno od njegovih ranih dela (komponovao ga je u devetnaestoj godini), u periodu kada je bio pod uticajem klasičnog bečkog stila, prvenstveno kamernih ostvarenja Mocarta i Hajdna. Iako sadrži samo dva stava – Alegro i Andante sostenuto, od kojih je drugi ostao nedovršen, Šubertov Gudački trio u Be duru može se tumačiti kao portret mladog umetnika koji poštuje pravila, ali i intuitivno teži slobodi izraza koje se prvenstveno odnose na raspevane melodijske linije.

Nakon toga sledi još jedno Šubertovo mladalačko ostvarenje nastalo 1816, iste godine kada i Gudački trio u Be duru. Slušaćete Adađo i Rondo u Ef duru, koji je, kako pretpostavljaju muzikolozi, nastao za prijatelje i privatna muziciranja, imajući u vidu činjenicu da tada devetnaestogodišnji Šubert nije imao ozbiljnog izdavača. Zanimljivo je istaći da je kompozitor klaviru dodelio dominantnu ulogu, a gudački trio deluje kao prateći ansambl, pa se zbog toga opisuje i kao mali klavirski koncert u kamernoj formi.

Emisiju će zaokružiti Klavirski kvintet u A duru, poznat pod nazivom Pastrmka, iz 1819. godine. Naziv ovog ostvarenja, jednog od najpoznatijih dela kamerne muzike romantizma, vezan je za istoimenu Šubertovu solo pesmu nastalu dve godine ranije, a na čiju temu je kompozitor oblikovao četvrti stav u formi teme sa varijacijama. Umesto uobičajena četiri, Šubert je u delo priključio i peti stav. Pored toga, dodavanjem deonice kontrabasa umesto udvojene violine, kvintetu dao jedinstvenu toplinu i punoću zvuka. Kvintet Pastrmka odlikuje vedrina i optimizam, ističući u prvi plan Šubertov dar za oblikovanje melodijskih linija, kao i sposobnost da stvori intimnu, prisnu atmosferu svojstvenu kamernom muziciranju.

Snimak iz serijala Premijum koncerti Euroradija ustupljen nam je posredstvom međunarodne razmene.

Urednica Irina Maksimović Šašić