Gramofonija - Arije iz opera Đuzepa Verdija

Kako se navodi u međunarodnom časopisu “Studijski zvuk” iz 1987. godine, mađarski državni izdavač je početkom osamdesetih godina bio poznat u svetu pre svega zbog svojih izdanja sa retko izvođenim i malo poznatim kompozicijama. Uvođenjem digitalne opreme za snimanje 1981. godine i uspostavljanjem saradnje sa Denon-nipon korporacijom iz Japana, očekivanja publike od Hungarotona su sve više bila usmerena ka objavljivanju srodnog repertoara na kompakt diskovima. Takođe, nova oprema je pored snimanja bila implementirana i u proces izrade vinilnih ploča, te su i digitalni snimci na analognim nosačima privlačili pažnju inostrane publike. U članku je naročito istaknuta rana digitalna operska produkcija Hungarotona koja je do vremena kada je članak objavljen, bila jedan od najprepoznatljivijih aspekata kataloga mađarskog izdavača, a Lajoš Miler je bio jedan od solista čiji je bariton trebalo da ubedi publiku u superiornost nove tehnologije. Miler je bio solista u produkcijama Verdijevih opera Ernani i Simon Bokanegra koje su bile među prvih deset kompakt diskova koje je Hungaroton objavio u saradnji sa japanskim partnerom. Kako su na diskovima bili samo odlomci iz ovih dela, istovremeno su objavljena i integralna izdanja na vinilu sa istim snimcima. S obzirom na to da su  1983. godine objavljeni pomenuti prvi mađarsko-japanski diskovi, pretpostavlja se da je samostalna Milerova ploča sa digitalnim snimcima arija bila u funkciji promocije ove nove tehnologije za koju su producenti Hungarotona, očito tačno, procenili da će se uspešno izboriti za nišu u svetu tadašnje operske diskografije. Istovremeno je ukazana i velika čast slavnom baritonu koji je dobio priliku da realizuje samostalni album na uređajima koji će u narednim godinama dovesti do revolucionarnih promena u svetu audio tehnologije.    

Značajno je pomenuti da ovaj album nije kompilacija snimaka pomenutih integralnih izdanja opera, već su to odlomci koji su ponovo snimljeni posebno za ovu priliku. O tome svedoče pre svega različiti ansambli koji izvode ova dela, ali i odabir numera iz opera koje su znatno češće na repertoarima od opere Ernani. Takođe, na Milerovoj solo ploči nema odlomaka iz opere Simon Bokanegra koja je objavljena na CD-u iste godine i u kojoj je on takođe učestvovao kao solista. Tako da se na osnovu izbora numera može pretpostaviti da je ideja ove ploče bila da se najpre istaknu vokalne sposobnosti soliste uz skretanje pažnje na ostala srodna izdanja iz Hungarotonovog kataloga. Ona su pored pomenutih opera uključivala i ostvarenje Lombardijci, takođe kao digitalni snimak na vinilu, u čijoj realizaciji Miler nije učestvovao. Kada se pogleda širi diskografski kontekst tog vremena može se uvideti da su ranih osamdesetih godina glavni konkurenti Hungarotonu na polju digitalnih snimaka opera bili Dojče gramofon sa operom Nabuko, Orfeo sa operama Oberto i Alzira i Deka sa operom Razbojnici, te se u tom svetlu može razumeti zbog čega je postojalo veliko interesovanje za inovacije koje su tada implementirane u mađarskim studijima, a kojima su mogli parirati diskografskim kućama sa zapada.

Autor: Milan Milojković

Urednica: Sanja Kunjadić