Bojan Jović: Neke savremene tematizacije motiva zemlje Dembelije

Na početku izlaganja Bojan Jović opisuje osnovne odlike savremenih književnih i umetničkih obrada motiva zemlje Dembelije (Pays de Cockaygne, Luyeleckerland, Land of Cockaigne, Schlaraffenland). Reč je o vrsti narodne utopije koja se u evropskoj kulturi javlja kao spoj folklornih tradicija i slika muslimanskog raja u latinskim tekstovima s početka 12. veka, a kao primer uživanja suprotstavljenog hrišćanskim vrednostima i duhovnosti. Opisana kao mesto prekomernosti i oblapornosti, gde lete pečene guske i ševe, teku reke mleka i vina, gde su i šindre napravljene od kolača, zemlja Dembelija je u zapadnu književnost ušla u 13. veku, dobijajući tokom vremena i satirična značenja, uperena protiv monaha i monahinja, kao i crte anarhičnosti i potpune telesne neobuzdanosti.

Predstava Dembelije se prvi put pojavljuje u francuskoj pesmi Le fabliau de Cocagne, potom u veoma sličnoj holandskoj verziji Het Luyeleckerland i, konačno, u engleskoj književnosti tokom prve četvrtine 14. veka. U likovnoj umetnosti se javlja na graviri Nikola Nelija (1564), platnu Pitera Brojgela Starijeg (1567), te u radovima porodice Remondini (1606), Johana Baptista Homana (1700) i tako dalje. Savremene tematizacije zemlje Dembelije u književnim tekstovima pokazuju da je motiv izuzetno privlačan, pre svega, za pisce književnosti za decu (veliki broj naslova na različitim jezicima), nekim obradama u književnosti za odrasle (Džefri Luis, 2001), dok se nova tumačenja u slikarstvu sreću u delima Majkla Šeperda (2014), Vila Kotona (2011–2012), Džene Dirdorf (2016) i Vincenta Desiderija (1993–2003).

U sutrašnjoj emisiji možete slušati izlaganje Vesne Peno „Dejstvo novo-stare crkvene muzike u oblikovanju modernog srpskog kulturnog identiteta”.

Urednica ciklusa Tanja Mijović.