Majstori baroka – Ditrih Bukstehude

Bukstehude svoj profesionalni muzički put započinje 1657. godine kao orguljaš i kompozitor u Bogorodičinoj crkvi u svom rodnom mestu, Helsingborgu. Ipak, presudni događaj u njegovoj karijeri predstavljalo je nameštenje koje je dobio u Libeku, 1668. godine, pri crkvi Device Marije, u kojoj će ostati narednih četrdeset godina. U ovoj crkvi, Bukstehude nije samo radio kao orguljaš i kompozitor, već i kao crkveni administrator i blagajnik, time pružajući model rada koji će kasnije usvojiti Teleman u Hamburgu i Bah u Lajpcigu. Širok spektar mogućnosti koji je ovakva pozicija podrazumevala, dao je kompozitoru i veliku stvaralačku slobodu, te u ovom periodu nastaju njegova najznačajnija ostvarenja.

Bukstehudeovo stvaralaštvo odlikuje asimilovanje različitih stilova i istraživanje novih polja muzike. Iako je njegovo polazište bilo u okvirima tradicije, u delima ovog autora se mogu uočiti savremene prakse tog vremena, kao i mnoge inovacije kojima je postavio osnov za dalje stvaralaštvo autora narednih generacija.

Posebno mesto u njegovom opusu čine dela napisana za kamerne sastave, a koje je Bukstehude objavio u dve zbirke pod nazivima Opus 1 i Opus 2, od kojih svaka sadrži po sedam Trio sonata. Ova ostvarenja su pravi primer autorovog umetničkog izraza, koji predstavlja amalgam tradicija nemačkog, italijanskog i francuskog baroka i koji se označava terminom "ujedinjeni ukus", a koji će kasnije praktikovati Mufat, a potom i Kupren, Bah i Hendl.

Specifičnost Bukstehudeovog pristupa u ovim delima ogleda se kroz upotrebu i razvijanje stila poznatog kao stilus fantastikus, koji je dominirao Nemačkom i Italijom u drugoj polovini 17. veka. U pitanju je izrazito slobodna tehnika komponovanja, koja je podrazumevala upotrebu improvizacionih odseka, kako bi se otkrila skrivena pravila harmonije i njene strukture, ali i sposobnost i spretnost samih izvođača.

Uticaj italijanskog stila može se prepoznati i u nazivima stavova, kao što su: Vivače, Alegro, Andante, ali i kroz upotrebu harmonije i homofonije u stilu Korelija. Takođe, u pojedinim delovima ovih kompozicija uočavaju se elementi stila francuskih svetovnih pesama, kao i segmenti koji nesumnjivo podsećaju na Lilijeve operske duete.

Kako ova dela nemaju plesne stavove, tekst ili popularne programske motive, smatra se da su ona primeri onoga što će se kasnije nazivati apsolutnom muzikom, odnosno, muzikom koja je oslobođena bilo kakvih vanmuzičkih konotacija.

Autorka emisije: Saša Tošković
Urednica emisije: Ivana Neimarević