Majstori baroka

Albinonijeve kompozicije su izuzetno individualne, bez većih oslanjanja na velike uzore, što je verovatno posledica njegovog specifičnog razvojnog puta kao muzičara, a do danas njegova instrumentalna dela su posebno interensantna i za izvođenje i za proučavanje.

Ovaj kompozitor, sin bogatog venecijanskog trgovca papirom i proizvođača karata, je samog sebe nazivao „amaterom" odnosno „diletantom" u prvom delu svoje karijere, jer je sve do 1709. godine radio u porodičnoj manufkaturi. U tom pogledu on je mogao kao imućan mlad čovek da se bavi muzikom u slobodno vreme za sopstveno i zadovoljstvo drugih. Ipak, posle očeve smrti, 1709. godine, Albinoni, iako najstariji sin, napušta porodični posao i prepušta ga mlađoj braći, posvetivši se u potpunosti muzici. Albinonijev specifičan status vidljiv je iz činjenica da je tokom života imao zadršku spram profesionalnih muzičara i da nije nikada postao član venecijanskog udruženja muzičara, što znači da nije javno nikada nastupao u svom rodnom gradu. Njegova slava kako u Veneciji, tako i širom Evrope, bila je vezana za uspeh opera koje je pisao, kao i za štampana izdanja koja su kružila kontinentom. Odnose sa drugim muzičarima, ovaj kompozitor nije previše negovao, ali je zato održavao živu komunikaciju sa bogatim plemstvom, posvećujući svoja izdanja značajnim mecenama poput Kardinala Pjetra Otobonija, princa Ferdinanda Toskanskog, grofa Kristijana Hajnriha fon Vacdorfa, kao i nemačkim i austrijskim vladarima.

Albinoni je bio izuzetno plodan stvaralac. Napisao je osamdeset opera, od čega se danas zna za njih pedeset koje su bile izvedene i u javnosti, te su libreta štampana i sačuvana. To se ne može reći i za same partiture od kojih je samo nekoliko preživelo do današnjih dana. Tu je i oko pedeset solo kantata, sto sonata za različite kombinacije instrumenata, pedeset devet koncerata i osam sinfonija. Tokom vekova, Albinoniju su pripisivane mnoge kompozicije bez većih dokaza. Najpoznatiji primer je popularni Adađo čiji je autor italijanski muzikolog i biograf kompozitora Remo Đacoto, koji je 1958. godine navodno "rekonstruisao" Albinonijev fragment, ne stavivši ikad na uvid javnosti sam autograf. Ipak, ova kompozicija je ubrzo zaživela pre svega u domenu filma, a kasnije i kao diskografska senzacija, te je i danas prisutna u reklamama i u široj javnosti.

Albinonijeva reputacija za života je varirala, a pre svega možemo reći da je on bio izuzetno popularan kompozitor čija su instrumentalna dela i kantate bili traženi među amaterskim muzičarima. U tom pogledu šira javnost ga je stavljala rame uz rame sa Korelijem, Vivaldijem i Mašitijem, a poznato je da je Johan Sebastijan Bah napisao četiri fuge na teme iz Albinonijevog opusa 1 i da je koristio njegove kompozicije kao materijal za podučavanje muzike. Ako se sve uzme u obzir, današnja ocena Albinonijevog opusa ukazuje na kompozitora koji je posedovao izuzetan melodijski dar, sklonost ka preteranoj formalizaciji muzičke forme i ponavljanju ustaljenih rešenja, ali i umetnika koji je možda i ponajviše među svojom generacijom posedovao osećaj za ravnotežu i dobre proporcije, čime je ukazao na buduće ideale klasizicma.

Urednica Ksenija Stevanović