Vek sovjetskog pijanizma – Vladimir Aškenazi i Mihail Pletnjov

Jedan od najblistavijih izdanaka sovjetske pijanističke škole nakon Drugog svetskog rata, učenik slavnog Leva Oborina na Moskovskom konzervatorijumu, Vladimir Aškenazi (1937) istakao se kao autentični virtuoz izbrušenog muzičkog ukusa. Njegova razgranata pijanistička, ali i dirigentska delatnost, te ogromna diskografija, svrstale su ga u nekolicinu najpopularnijih klasičnih muzičara epohe. Briljantne tehnike kadre za najraznovrsnije izvođačke postupke u delima različitih stilova, Vladimir Aškenazi je za više od pet decenija umetničkog rada pružio svoja tumačenja gotovo celokupne pijanističke literature, stvorivši jednu od verovatno najobimnijih zvučnih arhiva klasične muzike. Sistematskim snimanjem celokupnih opusa kanonskih kompozitora, Aškenazi je tokom karijere zastupao naglašeni istoricistički pristup repertoaru, stavljajući se u ulogu „prezentera“ kadrog da svojim vrsnim umećem publici predstavi integralne opuse odabranih stvaralaca.

Vokalni karakter i baršunasti zvučni kvalitet njegovog klavirskog tona gradivni su materijali koje Aškenazi upreže svojim izraženim energičnim karakterom, tvoreći autentičan i prepoznatljiv pijanistički dijalekat. U vremenu u kojem je pred izvođača postavljana sve izraženija težnja za izvođačkim perfekcionizmom, ovaj umetnik je ogromnim karakternim rasponom svog pijanizma i gotovo savršenom koncepcijskom i izvođačkom dovršenošću svojih interpretacija, sovjetski pijanizam potvrdio kao jednu od nesumnjivo najbriljantnijih škola muzičkog izvođaštva druge polovine XX veka. 

Dvadeset godina mlađi od Aškenazija, Mihail Pletnjov (1957) jedan je od onih sovjetskih pijanista čiji je umetnički rad takođe nadživeo sovjetsku eru, pronoseći slavu škole iz koje je potekao i u turbuletnim vremenima nakon raspada Sojvetskog saveza. Rođen u Arhangelsku, Pletnjov je studirao na Moskovskom konzervatorijumu u klasama Jakova Flijera i Lava Vlasilenka. Pažnju javnosti privukao je pobedom na prestižnom međunarodnom takmičenju Čajkovski u Moskvi, koje je označilo početak njegove uspešne karijere. Izuzetan uspon i afirmacija Pletnjova u svetu pijanizma, krunisana je na simbolički način uvrštavanjem snimaka njegovih transkripcija dela Petra Čajkovskog u ediciju Najveći pijanisti 20. veka koju je objavila diskografska kuća Filips 1998. godine. Ipak, međunarodna karijera ovog umetnika pun zamah dobila je tek tokom devedesetih godina kada se odigrao i njegov – kako pojedini kritičari konstatuju, pomalo zakasneli – debi u Karnegi holu. Iako već u zrelim godinama, Pletnjov se međunarodnoj javnosti tada predstavio ne samo kao izuzetan pijanista, već i kao dirigent koji je svoj afinitet i pregalaštvo u Rusiji dokazao osnivanjem Nacionalnog filharmonijskog orkestra na čijem se čelu nalazi već više od dve decenije.

Kao pijanista koji je prevashodno usmeren na dela romantičarske epohe i sa posebnim afinitetom ka ruskim kompozitorima, Pletnjov svoj izraz gradi na filigrantskom oblikovanju muzičkog materijala, i sa izrazitim smislom za karakterizaciju detalja. Posebno hvaljene među interpretacijama Mihaila Pletnjova jesu njegove transkripcije dela Petra Čajkovskog, a u emisiji ćete čuti komade iz koncertne svite baleta Krcko Oraščić.

Autor ciklusa: Stefan Cvetković