Miloš Crnjanski: poezija i komentari

Neobiman, ali izvanredno umetnički značajan, pesnički opus Miloša Crnjanskog čini zbirka pesama pod nazivom Lirika Itake (objavljena prvi put 1919. godine) i antologijske poeme (Stražilovo, Serbia i Lament nad Beogradom), koje su naknadno štampane u periodici. Zbog svojih semantičkih implikacija, ali i zbog novine izraza koji je donela, pesnička knjiga Lirika Itake izazivala je godinama po objavljivanju veoma žive polemike u domaćoj književnoj kritici, a u potonjoj perspektivi, pokazalo se da je predstavljala jedan od najznačajnijih momenata u istoriji srpske poezije. Njen središnji motiv - povratak vojnika iz tuđine u zavičaj, upoređen sa mitskom pričom o Odisejevom povratku na Itaku - poslužio je kao opšti okvir za antiratnu liriku sa neobično smelim, avangardnim poricanjem kanonizovanih vrednosti srpske kulture i, naročito, za znamenito dekomponovanje vidovdanske etike.

Izuzev novine odnosa prema nacionalnim mitovima, Miloš Crnjanski je Lirikom Itake preobrazio i dotadašnji dominantni manir lirskog govora, odnosno, ritmički karakter srpskog stiha: potisnuo je metar i naglasio značaj intonacije i sintakse, pa je tako preuređena pesnička rečenica postala i jedna od najosobenijih odlika njegove proze (pre svega, Dnevnika o Čarnojeviću i Seoba).

U završnim emisijama ciklusa, u sredu, 5. marta prenosimo izlaganja Tihomira Brajovića 'Lirika Itake': naslov, žanr, poetika i Aleksandra Petrova 'Lirika Itake' i evropska i srpska poezija Prvog svetskog rata.

Ciklus je priredila Jasmina Arsenović.