Rihard Vagner: Holanđanin lutalica

Prošle godine Bajrojtska uprava je predstavila novu postavku prvog Vagnerovog kanonskog dela koju su pratile kontroverze, jer je bas Jevgenij Nikitin morao da se povuče iz produkcije zbog tetovaže kukastog krsta iz mladalačkih dana. Tom prilikom ga je zamenio korejski basbariton Samuel Joun, koji je i ove godine izvodio rolu Holanđanina. Holanđanina lutalicu je inače režirao mladi reditelj Jan Filip Gloger, rođen 1981.godine, koji je operu tumačio kao otvorenu kritiku kapitalističkog sistema. Radnja opere je smeštena u fabriku ventilatora gde je ženski deo hora prikazan u radnim odorama. Holanđanin je dočaran kao menadžer koji doživljava slom i jedino želi da nađe vremena za odmor. Njegovi mornari su prikazani kao grupa menadžera, dok je Erik predstavljen kao radnik meseca. Na kraju, umesto spasenja otkriva se da su svi radnici postali deo proizvodnog lanca iz koga nema izlaza. Ipak, po rečima kritike upravo je scenska postavka bila i najslabiji deo produkcije - statična i neinventivna, pri tom ideološki naivna i plakatna.

Na otvaranju Bajrojtskog festivala, po običaju, pojavljuje se elita nemačkog društva, predvođena kancelarkom Angelom Merkel i predsednikom Nemačke Joahimom Gaukom. Ipak, prave zvezde večeri su bili članovi Bajrojtskog orkestra i dirigent Kristijan Tileman, koji je uspeo da napravi živo, koloritno i precizno čitanje Vagnerove pariture. Po rečima kritičara, rezultat je muzički tok izuzetne prirodnosti. Samuel Joun je osvojio publiku svojim ekspresivnim i proživljenim tumačenjem Holanđaninove večite patnje. U ulozi Sente predstavila se nemačka pevačica Rikarda Merbet, koja je iznela i najveću režisersku intervenciju. Naime, Gloger doživljava Sentu ne kao opsesivnu sanjarku, već kao ženu koja u ljubavi vidi mogućnost sopstvenog izbavljenja iz napornog i repetitivnog modernog života. Na taj način, Holanđanin i Senta dele temu „spasenja kroz ljubav", kao topos koji ih ujedinjuje i koji uslovljava njihovu sudbinsku povezanost.

Pored glavnih protagonista nastupili su još i odlični vagnerijanski pevači – bas Franc-Jozef Zelih kao Daland, hrvatski tenor Tomislav Mužek kao Erik, za kojeg je kritika istakla da ima čist i snažan glas, sopran Krista Majer kao Mari i tenor Bendžamin Bruns kao Kormilar.

Urednica Ksenija Stevanović