Narodna muzika Vranja

"Vranje je grad u jugoistočnoj Srbiji, koji se prvi put pominje u vizantijskim napisima XI veka.Centar je Vranjskog Pomoravlja, oblasti koja je bila značajna za etnička kretanja u vreme prodiranja Turaka u moravsko-vardarske krajeve. Do oslobođenja od osmanske vlasti Berlinskim kongresom ovo je bila multietnička sredina-postoje podaci o Srbima, Turcima, Vlasima, Romima, potom o životu Grka po gradskim i Albancima po seoskim sredinama, a bilo i mikromigracija iz šopske oblasti, Pčinje, Kosova i Kumanova... Krajem XIX veka (tačnije od 1878.godine) grad je doživeo veliki kulturni preobražaj zbog snažnih srpskih nacionalnih ideja i srednjovekovnih uticaja, s kojima se istovremeno odvijalo i odbacivanje orjentalnih karakteristika kao nazadnih. Od perioda između dva svetska rata primetna su kretanja stanovnišva iz sela ka gradovima, a posebno depopulacija starog zanatskog i trgovačkog gradskog sloja u korist novopridošlih visokih činovnika, vojnih lica i trgovaca. Drugi svetski rat i dug period nakon toga nisu doneli novi kulturni (posebno ne muzički) procvat u ovaj kraj. Deo Vranjskog Pomoravlja jeste i mlađe naselje(iz XIX veka) Vladičin Han, koje se nalazi na severu Vranjske kotline,na međi prema Leskovačkom Pomoravlju. U sastavu ove oblasti su sledeća mesta iz kojih potiču snimci pohranjeni u Muzikološkom institutu SANU: Bujanovac, Vranje, Vranjska Banja, Vladičin Han,Gornji i Donji Neradovac, Dubnic a, Žitorađe, Jagnjilo, Jelašnica, Jovac, Kalimance, Manjak, Mrtvica, Polom, Stubal, Surdulica,Trgovište, Džep. Vranjanski kraj bio je predmet opsežnih etnoloških istraživanja, u kojima su predstavljene karakteristike stanovništva, privrede i jedinstvenih aspekata narodne kulture poput običaja i nošnje. Pevani folklor je takođe prepoznat kao bogat i specifičan-vrlo važne podatke o poetskoj dimenziji narodnih pesama ovog kraja ostavio je Momčilo Zlatanović". (Iz monografije "Narodna muzika Vranja"; Marija Dumnić Vilotijević)

Gošća ovonedeljne Riznice, Radio Beograda 2, je etnomuzikolog dr Marija Dumnić Vilotijević, viši naučni saradnik Muzikološkog instituta SANU u Beogradu, autor monografije, a pratećim CD-om, "Narodna muzika Vranja", iz edicije-Zvučna Riznica-Muzikološki institut SANU.

Autor i voditelj Dušanka Zeković.