Antonije i Kleopatra u romantičnom političkom trileru

Radnju komada Antonije i Kleopatra Šekspir zasniva na engleskom prevodu Plutarhovog dela Usporedni životi, iz 1579. godine. Ona prati odnos Kleopatre i Marka Antonija iz vremena sicilijanske pobune i samoubistva Kleopatre tokom završnog građanskog rata Rimske Republike.

Njihov protivnik je Oktavijan August, jedan od Antonijevih kolega iz Drugog trijumvirata i prvi car Rimskog Carstva. Tragedija se odvija u Rimskoj Republici i Ptolemejskom Egiptu i karakteriše je brza promena scena, geografskih lokacija i lingvističkog registra, između senzualne Aleksandrije i pragmatičnog Rima, što pred reditelje postavlja zahtevan zadatak.

Cezar i njegovi ubice su mrtvi. General Mark Antonije sada vlada sa svojim rimskim saveznicima. Na periferiji ratom razorene imperije je egipatska kraljica Kleopatra, između njih dvoje planula je žestoka ljubav. U tragičnoj borbi između predanosti i dužnosti ta ljubav postaje katalizator rata.

Šekpirovi Antonije i Kleopatra se mogu opisati kao istorijska drama (iako se u potpunosti ne pridržava istorijskih činjenica), kao tragedija u kojoj ima i komedije i romanse. U svakom slučaju ona je nesvakidašnja za Šekpirov opus.

Reditelj Sajmon Godvin vešto savladava sve prepreke komada, među kojima je mnoštvo scena koje skaču sa kontinenta na kontinent. Vizuelno jasno daje do znanja da se komad odvija u savremenosti. Veliki deo posla je sa njim obavio scenograf Hildegard Batler, koji Rim dočarava kroz mermer i strogi art deko, a Egipat - u Kleopatrinoj palati sa vodom, bojama i toplinom. Za brzu promenu prostora pomaže scenska rotacija i izuzetno osmišljeni svetlosni efekti koji su često znak i značenje, uz stroboskop koji dodatno dramatizuje pojedine scene.

Naročito je efektna ona u kojoj Pompejev paradni brod kao podmornica iz budućnosti izranja na scenu, uz snažne i besprekorne zvuke bubnjeva i muzike Majkla Brusa koju tokom čitave predstave muzičari iz mraka izvode uživo.

Glumac Rejf Fajns koji je publici širom sveta poznat kao izuzetan iz brojnih filmova, na sceni pokazuje svu veličinu svog talenta. Antonija igra kao rimskog državnika koji je očigledno senka njegovih nekadašnjih slavnih dana. Fajns pleni kao zaljubljeni general i na pozornici dominira u dugim monolozima, ali je njegov najveći doprinos ovde u odbacivanju ega i statusa slavne ličnosti, u ustupanju prostora da Kleopatra Sofi Okonedo bude dominantna.

Ona je britka i zanimljva karakterna glumica, široj publici poznata je po ulozi u filmu Hotel Ruanda za koju je dobila nominaciju za nagradu Oskar. Na prvi pogled deluje neobično za Kleopatru, koja se tradicionalno povezuje sa izvikanim fam-fatal glumicama. Kao Kleopatra Okonedo je izuzetna, tiho subverzivna: na njenom licu je zagonetni osmeh dok se bori sa brojnim dilemama i svesno dekonstruiše očekivani prikaz ženske histerije. Njena Kleopatra je duhovita, mudra, fizički i mentalno moćna.

Neka čudna hemija je u Kleopatrinom odnosu sa Antonijem - on je koristi da bi izbegao svoju prošlost, ona ga koristi da sačuva svoje pozicije. Između njih je velika, ali veoma komplikovana ljubav, čak i kada su zajedno, oni su iz dva različita sveta.

Kleopatrini kostimi ( autorka Eva Garni) u savremenoj pustijskoj modi, od raskošnih tkanina, baršuna i svile, u suprotnosti su sa čistim i strogim linijama uniformi rimskih generala. Detalji klasičnog grčkog oklopa podsećaju na drevno poreklo priče, uprkos modernim naznakama, a mornaričke i borbene uniforme pomažu nam da razumemo rekontekstualizaciju velikog broja scena rimskog politikanstva koji nemaju gotovo nikakve veze sa ovom ljubavnom pričom.

I drugi nama manje poznati glumci su u ovoj predstavi izuzetni, Šargon Ajelda, igrajući suparničkog generala Pompeja, donosi smisao za komediju, a hladan, smiren kontrolisan Tudži Kasim kao Cezar je savršena antiteza uznemirenom Antoniju. Tim Mekmulan u ulozi Enobarbusa se grčevito bori sa kukavičlukom, dok Gloria Obianio i Georgia Landers igrajući Kleopatrine dvorkinje govore o dubokoj i preko potrebnoj ženskoj solidarnosti u svetu kojim dominiraju muškarci.

Hana Moriš je kao Antonijeva supruga Oktavija direktna suprotnost Kleopatrinoj prirodi - tiha je i smirena.

Ovi likovi su u senci glavnih jer, kao što naslov kaže, fokus je na ljubavnicima i tragrdiji izazvanoj njihovom opsesijom.

Škspir je poznat po brojnim scenama smrti u svojim komadima, ali je u ovoj tragediji prevazišao sebe. Čak pet samoubistava se za kratko vreme dogodi na dve lokacije. Nakon uzvišenog monologa na kraju, u Kleopatrinom samoubistvu u ovoj predstavi učestvuje prava i zmija, koja dodatno dramatizuje tragičan kraj.

Delo se tako nakon više od tri uzbudljiva sata dovodi do vrhunca.
Godvinova režija predstave Antonije i Kleopatra je uzbudljiva, pažljivo modernizovana. Možemo je tumačiti kao savremeni romantični politički triler, ali i kao savremenu sliky sveta rastrzanog ratovima, izdajama i egoizmom.

Na Jutjub kanalu londonskog Nacionalnog teatra da je dostupna do 14.maja u 19 časova.