Šest stvari koje bi trebalo da znate o Tongi, jedna je tabu

Država na 169 ostrva

Kraljevina Tonga, koja je pretrpela veliku štetu nakon erupcije vulkana i cunamija, nezavisna je ostrvska država smeštena u zapadnom delu Polinezije, u Okeaniji. Nalazi se na trećini puta od Novog Zelanda do Havaja, južno od Samoe i istočno od Fidžija.

Tongu čini arhipelag od 169 ostrva, od kojih je više od polovine nenaseljeno. Ostrva su uglavnom koralna, ali ima i onih vulkanskog porekla.

Ukupna površina arhipelaga je oko 750 kvadratnih kilometara raspoređenih na oko 700.000 kvadratnih kilometara Tihog okeana.

Tonganci

Tonga ima oko 104.000 stanovnika, od kojih 70 odsto živi na glavnom ostrvu Tongatapu na kojem je i prestonica Nukualofa.

Veliku većinu stanovništva Tonge čine Tonganci (98 odsto) koji su polinezijski narod.

Prema veroispovesti, najbrojniji su protestanti (43 odsto), a značajan je broj i katolika i mormona.

U poljoprivredi, ribarstvu i šumarstvu zaposleno je 29,3 odsto aktivnih stanovnika Tonge. Osnovu ekonomije čini poljoprivreda monokulturne usmerenosti. Biljke koje se uzgajaju i za tržišnu i za kućnu upotrebu uglavnom su banane, kokos, kafa, vanila, krompir…

Tabu

Tonganski jezik koji pripada grupi polinežanskih jezika je službeni jezik u državi, zajedno sa engleskim.

Sam naziv države – Tonga potiče od reči "fakatonga", koja u mnogim polinežanskim jezicima, uključujući tonganski, znači "južno". Arhipelag je tako nazvan jer je najjužniji među ostrvskim grupama centralne Polinezije.

Iako se govori samo na ovom malom i usamljenom arhipelagu, jedna reč tonganskog jezika zastupljena je i razumljiva širom sveta – tabu.

Navodno je čuveni engleski moreplovac Džejms Kuk zajedno sa svojom posadom posmatrao jedan obred na Tongi. Svaki put kada su posetioci pokušali da od Tonganaca saznaju koja je svrha i simbolika obreda, dobijali su samo odgovor da je to "tabu".

Tako je reč ostala zabeležena u Kukovima spisima posvećenim istraživanjima Pacifika, objavljenim u poslednjoj trećini 18. veka, a i danas označava nešto o čemu se ne sme pitati i govoriti.

Prijateljska ostrva

Pojedina ostrva koja danas čine Tongu naseljena su još pre 1000. godine pre nove ere, a Evropljani su se sa tamošnjim stanovništvom prvi put sreli 1616. godine, kada je jedan holandski brod nakratko posetio ostrva radi trgovine.

Ubrzo su stigli i drugi holandski, španski a zatim i engleski istraživači, među kojima i pomenuti Džejms Kuk, ali i misionari koji su širili hrišćanstvo.

Tonga je na Zapadu poznata kao "Prijateljska ostrva", upravo zbog prijateljskog prijema koji je iskazan kapetanu Džejmsu Kuku prilikom njegove prve posete 1773. godine.

Brodovi za lov na kitove bili su među prvim redovnim zapadnim posetiocima, koji su u Tongi često tražili dopunu zaliha vode i hrane.

Ne više od prijatelja

Nakon dugog perioda ratova lokalnih poglavica, Tonga je postala ujedinjena kraljevina 1845. pod vlašću ambicioznog ratnika Taufahaua, koji je kasnije pod zapadnim uticajem proglasio Tongu za ustavnu monarhiju i uzeo kraljevsko ime Džordž Tupu Prvi. Vladao je sve do 1893. godine.

Tonga je 1900. godine postala zaštićena država prema Ugovoru o prijateljstvu sa Britanijom, u čijoj je interesnoj sferi bila, ali je zadržala svoj suverenitet i ostala jedina pacifička nacija koja je sačuvala svoju monarhiju sa neprekidnim nizom naslednih vladara iz jedne porodice.

Ugovor o prijateljstvu i zaštiti okončan je 1970, a Tonga je ostala u Komonveltu. Jedna je od samo četiri države Komonvelta sa svojim individualnim monarhom, a postala je članica Ujedinjenih nacija u septembru 1999. godine.

Nema zemlje za strance

Krajem 20. i početkom 21. veka u Tongi nisu bili retki zahtevi za demokratizacijom i društvenim reformama.

Sredinom novembra 2006. u glavnom gradu su izbili nemiri u kojima je poginulo šest osoba. Uvedeno je vanredno stanje, a vlastima je pomagala i policija iz Australije i sa Novoga Zelanda.

Zemlja je 2008. godine od strane magazina Forbs proglašena za šestu najkorumpiraniju državu na svetu. Ograničene demokratske promene sprovedene su 2010. godine, kada se kralj odrekao pojedinih ovlašćenja.

Homoseksualnost je na Tongi i dalje kažnjiva, a nije dozvoljeno ni prodati zemlju strancima.