Frančeska Rolandi: Uticaj italijanske popularne kulture u Jugoslaviji

Uticaj popularne italijanske kulture u Jugoslaviji svrstava se u mrežu uticaja koji su povezivali Sjedinjene Države, Zapadnu Evropu, Italiju, Jugoslaviju i zemlje Istočne Evrope. U periodu (1955–1965) koji je predmet proučavanja italijanske teoretičarke Frančeske Rolandi, Italija je, poput drugih evropskih zemalja, bila pod snažnim američkim uticajem, koji se najviše širio preko muzike i filma. „Italijanski san" koji je u Jugoslaviju stizao isto tako preko muzike, televizije, ili pak direktnim kontaktom, predstavljao je revidiranu adaptaciju američkog sna. Iz Italije u Jugoslaviju nisu prodrli samo kulturni proizvodi, već i društveni fenomeni, trendovi i mode poreklom iz Sjedinjenih Država koji do tada još uvek nisu naišli na neki kanal pogodan za direktan uticaj.

U tom smislu, autorka smatra da se Italija može posmatrati kao filter preko kojeg su kulturni proizvodi poreklom sa Zapada stizali u Jugoslaviju. Krajnji rezultat takvog procesa bio je jedan prihvatljiv kulturni proizvod, čak i u očima vlasti pogranične socijalističke zemlje, kakva je bila Jugoslavija, koji je na taj način neometano mogao da pređe granicu, da bi potom, ukoliko je to bilo neophodno, bio dodatno izmenjen. Umesto krajnje suprotstavljenih pogleda na svet, i rukovodstvo i publika prepoznavali su se u umerenoj trci za potrošnjom, u rok muzičarima koji se nisu bunili protiv svojih roditelja, u modernizaciji koja je nastupila s dolaskom italijanskih proizvoda, burnoj, ali bez žestokih potresa.

Posmatrajući, dakle, lanac uticaja koji je zapadni blok spajao sa istočnim, postaje očigledno da je i Jugoslavija vršila sličnu ulogu filtera u odnosu na pogranične socijalističke republike. Svesna „meke moći" koju je njena slika otvorenosti sprovodila u inostranstvu, Jugoslavija je promovisala širenje sopstvenih kulturnih proizvoda po istočnom bloku, oblikovanih u skladu sa zapadnim trendovima. Filmovi, svet muzike, televizijska produkcija i jugoslovenski modni kreatori, nisu tek jednostavno presađivali strane obrasce u svoju zemlju, već su ih prevashodno učinili prihvatljivim za lokalnu publiku, prekrojivši ih unutar drugačijeg konteksta, u pojedinim slučajevima izgladivši one elemente koji su delovali tuđe ili problematično, ili ponovo „pregovarajući" između njih i onih vrednosti koje su bile dominantne.

Knjiga će uskoro biti objavljena u izdanju Geopoetike.

Tekst su prevele Ivana Simić Ćorluka i Marija Čojbašić.
Čita Dušica Mijatović.
Urednice Olivera Gavrić i Olivera Nušić.