Improvizorijum

Svestrani antički grčki filozof Arhita, pripadnik pitagorejske škole, došao je do sveobuhvatnih i izvanrednih rezultata na polju vojne strategije, matematike, teorije muzike, fizike i astronomije. Baveći se teorijskim pitanjima zvuka, razradom i analizom harmonije i ispitivanjem frekvencije, Arhita je uzdigao tadašnja teorijska saznanja o zvuku na jedan sasvim nov nivo. Smatra se utemeljiteljem pravilne intonacije, a uspešnim se ocenjuju njegova razmišljanja i istraživanja o šumovima, za koje je shvatao da proističu iz vibracija i da nastaju zbog prolaska tela kroz vazduh. Polazeći od ovog otkrića, postavio je hipotezu da i nebeska tela, koja se nalaze u neprekidnom kretanju, moraju proizvoditi šumove. Međutim, ljudi te šumove ne mogu da opaze, jer oni nisu dati u intervalima, nego su vremenski kontinuirani. Veoma su zanimljiva njegova eksperimentalna ispitivanja pomoću kojih je objašnjavao uzroke razlika između "oštrih i tupih" zvukova, uslovljenih brzinom samih vibracija, odnosno onim što se danas naziva talasnom dužinom: što je vibracija brža, to je oštriji i zvuk koji iz nje proističe, i obratno. Te eksperimente je vršio na fruli i drugim muzičkim instrumentima i tvrdio da i ljudski glas prati taj isti princip.

Švajcarski improvizatori, harmonikaš Žonas Košer, klarinetista Hans Koh i elektroničar Gaudenc Bardut, na drugom zajedničkom albumu koji nosi naziv Arhitina kriva, snimanom uživo u Švajcarskoj, Austriji i Novom Sadu tokom 2019. i objavljenom krajem prošle godine za Wide Ear Records, u suptilnim komadima neposredne elektroakustične improvizovane muzike inspirisane Arhitinim teorijskim i matematičkim teorijama i fenomenima, implementiraju stečena iskustva i razvijaju specifičan način istovremene ubrzane i spore muzičke naracije, raznovrsnih oblika i tekstura.

Autor emisije Milenko Mićanović