субота, 28. нов 2020, 20:02
Opera – Nikolaj Rimski-Korsakov: Zlatni petlić
Opera „Zlatni petlić” Nikolaja Rimskog-Korsakova koja premijerno je izvedena 7. oktobra 1909. godine u moskovskom pozorištu Solodovnikov. Libreto je napisao Vladimir Beljskij na osnovu istoimene bajke u stihovima Aleksandra Puškina, koji je iskoristio motive dve priče – „Kuća sa vetrokazom” i „Legenda o arapskom astrologu” iz zbirke „Alhambra” američkog pisca Vašingtona Irvinga.
Glavne uloge tumače: bas Jevgenij Nesterenko kao car Dodon, bariton Vladimir Svistov kao carević Afron, tenor Vjačeslav Vojnarovskij je carević Gvidon, bas Aleksej Močalov je vojvoda Polkan, a kontraalt Raisa Kotova nastupa kao Amelfa. Tenor-altino Boris Tarhov je Zvezdoznanac, sopran Jelena Ustinova - Šemahanska carica, a sopran Olga Šalajeva nastupa kao Zlatni petlić. Horom Baljšoj teatra i Moskovskom filharmonijom diriguje Dmitrij Kitajenko.
Rimski-Korsakov je svoje poslednje opersko ostvarenje napisao za samo godinu dana, inkorporirajući u drugi čin muziku iz svojih napuštenih projekata Bagdadski berberin i Stenjka Razin. Komplikacija sa cenzorima je trajala od završetka 1907. i tokom naredne dve godine, te je delo postavljeno na sceni posthumno. Sam siže koji je uključivao lenjog aristokratu koji se upušta u katastrofalan vojni sukob je bio previše blizak ponižavajućem završetku Rusko-japanskog rata. Izgleda da su ovi anti-caristički elementi bili i neskrivena namera Rimskog-Korsakova, koji je posle revolucije 1905. godine, pao u nemilost državnog aparata, pošto se javno stavio na stranu studenata i njihovih prava na protest, zbog čega je izgubio profesorsku poziciju. Kompozitor je odbio zahtev cenzora da ispravi libreto koji pred sam kraj donosi reči o „novoj zori... bez Cara”, kao i da izbaci brojne originalne Puškinove stihove koji su viđeni kao „problematični”. Jedini delovi Zlatnog petlića koji su izvedeni za života Nikolaja Rimskog-Korsakova na događaju nazvanom „Ruski simfonijski koncert”, su tako bili Uvod i Svadbena procesija, uz ranu vokalnu svitu Faun i pastirica njegovog učenika Igora Stravinskog.
Za uspeh opere izvan granica Rusije, treba zahvaliti Sergeju Djagiljevu koji je 1914. godine Zlatnog petlića predstavio u Parizu i Londonu, uz inovativnu režijsku postavku u kojoj su pevači zamenili uloge sa plesačima. Naime, vokalni solisti su sedeli na ivici pozornice i delovali kao pratnja plesačima i mimičarima, koji su sa svoje strane izvodili radnju na osnovu konvencija baleta XVIII veka u koreografiji Mihaila Fokina. Uz izuzetno živopisne kostime i scenografiju Natalije Gončarove koja se bazirala na stilu narodnih ruskih grafičkih prikaza – lubki, ova postavka je na pravi način predstavila satirični aspekt dela i njegov gotovo stripovski karakter. Udovica Rimskog-Korsakova nije bila oduševljena ovim scenskim čitanjem, pokušavajući čak i da sudski zabrani produkciju, ali je upravo ova režijska varijanta doprinela popularnosti Zlatnog petlića do današnjih dana. Takođe, uticaj ove scenske postavke nije zanemarljiv za buduća režijska rešenja Slavuja, Lisice, Svadbe i Pulčinele Igora Stravinskog koje su posedovale sličan rascep između pevanja i scenskog pokreta. U tom smislu možemo razumeti Zlatnog petlića iz 1914. godine kao važnu fazu u modernističkoj dekonstrukciji ideje gezamtkunstverka, kako to navodi muzikolog i stručnjak za rusku muziku Ričard Taruskin.
Urednica Ksenija Stevanović
Коментари