Majstori baroka – Mikele Mašiti

Ovo je bio poslednji objavljeni opus Mašitija, violiniste i kompozitora, koji je u Parizu razvio zavidnu karijeru u prve četiri decenije XVIII veka šireći slavu italijanske muzike među francuskom publikom. Rođen je 1664. godine u malom mestu u pokrajini Abruco, a već kao dečak se preselio u Napulj gde je postao učenik i šegrt svog ujaka Pjetra Markitelija, koji je u to doba važio za jednog od najvećih napuljskih violinskih virtuoza. Iako je imao honorarni posao pri Kraljevskoj kapeli, kratkotrajni prelazak Napulja u francuske ruke, kao i susret sa Arakanđelom Korelijem tokom njegovog boravka u ovom gradu, su verovatno inspirisali Mašitija da se otisne u potragu za drugim profesionalnim izazovima. Pošto je proputovao Italiju, Nemačku i Holandiju, 1704. godine je odlučio da se nastani u Parizu. Dolazak tridesetogodišnjeg Mašitija u Pariz koincidira sa poslednjim periodom vladavine Luja XIV, godinama regentstva Filipa Orelanskog, kao i sa jačanjem uticaja buržoazije i nove aristokratije koja je entuzijastično podržavala italijansku muziku. U to doba, umetnička i kulturna produkcija je napustila zidove Versaja i preselila se u raskošne rezidencije pariskih bankara i finansijera. Među njima isticala su se braća Antoan Kroza i Pjer Kroza, inače jedni od najbogatijih ljudi Francuske tog doba: stariji Antoan je dobio i plemićku titulu, dok je mlađi Pjer – ironično zvani „Siromah” kako bi se razlikovao od još bogatijeg brata – bio rafinirani kolekcionar čiju je umetničku zbirku, koja se i danas čuva u Ermitažu, otkupila Katarina Velika. Braća Kroza stupaju na scenu kao najveće mecene i zaštitnici Mikelea Mašitija, pošto je violinista između 1704. i 1707. godine samostalno objavio tri kolekcije sonata koje su doživele neverovatnu popularnost i uspeh. Posle tog datuma oni su podržavali muzičara u njegovim budućim izdavačkim poduhvatima, ali su mu takođe dozvolili da stanuje unutar njihove raskošne palate u ulici Rišelje u Parizu. Članovima porodice Kroza su takođe posvećene i sonate iz opusa 9, posle čijeg objavljivanja se, 1738. godine, Mašiti povukao iz javnog života. Narednih dvadeset godina muzičar je živeo mirno u palati Krozaovih, kao naturalizovani francuski državljanin, držeći povremeno časove odabranim učenicima sve do smrti 1760. godine.

Sonate opus 9 su kompendijum celokupnog iskustva Mikelea Mašitija kao kompozitora, njegove snažne neposrednosti i majstorstva u stvaranju pozno barknog stila nazvanog "ujedinjeni ukusi”. U ovim delima pored nezaobilaznog Korelijevog uticaja, oseća se i virtuozni violiniski idiom koji vezujemo za venecijanske autore poput Vivaldija i Albinonija koji su bili miljenici pariske publike na javnim koncertima. Ipak, Mašiti daje pravu meru tom virtuozitetu - koji nikada ne prelazi granice onoga što može odsvirati i prosečniji muzičar, uz primetnu dozu elegancije i rafinmana. Možda je to bio razlog što su Mašitijeva dela bila u toj meri popularna u Francuskoj jer, kako to zapisuje hroničar Pjer-Luj Daken negde polovinom XVIII veka, „njegovoj odličnoj reputaciji nisu naškodile moderne inovacije. Lakoća sa kojom ova dela mogu da se odsviraju i njihova lepota čine da se partiture lako prodaju i cirkulišu”.

Urednica Ksenija Stevanović