Kako nastaje alergija na kikiriki otkriva naša naučnica u Londonu

Na raznim stranama sveta kod dece se beleži sve veća učestalost ove alergije. Kako se boriti sa njom? Da li je izbegavanje kikirikija najbolji način da se spreči pojava alergije na njega ili se može drugačije pristupiti odbrani od ovog problema?

Videvši podatke o rastu alergija lekari i naučnici iz „Kings koledža“ u Londonu uradili su opsežno istraživanje koje je trajalo pet godina. Rezultati ovog istraživanja koje je uključilo 640 beba objavljeni su 2015. godine i značajno su promenili dotadašnja uverenja o najboljem načinu za prevenciju alergije na kikiriki.

U tročlanom timu lekara bila je i pedijatar Dr Suzana Radulović koja je nakon studija i završene specijalizacije u Beogradu nastavila da radi u Londonu gde je već četrnaest godina deo tima pedijatriskih alergologa dečije bolnice „Evelina London“. Ova bolnica se sastoji iz bolničkog i akademsko-istraživačkog dela.

Objašnjavajući razloge zbog kojih je izabrano da se radi istraživanje u vezi sa alergijom na kikiriki kod najmlađe dece, doktorka Radulović za Internet portal RTS-a kaže da je alergija na kikiriki prilično veliki problem u zemljama Zapada:

„Učestalost alergije na kikiriki je porasla više od dva puta u periodu od petnaest godina koji je prethodio početku naše studije. Dodatno, učestalost ovog tipa alergije raste i u zemljama Afrike i Azije. Kikiriki je jedan od tipova hrane koji su najčešći uzrok ozbiljnijih i teških alergijskih reakcija koje se stručno naziva anafilaksa“, navodi naša sagovornica.

Doktorka Radulović objašnjava da je u periodu koji je prethodio njihovom istraživačkom projektu zvanični lekarski savet roditeljima bio da izbegavaju da hrane kikirikijem decu u ranom uzrastu: „To je posebno savjetovano djeci za koju se smatralo da su u visokom riziku od razvijanja alergije na kikiriki“.

Šta je osim podataka o učestalosti ove alergije uslovilo da ovako postavite istraživanje i da li se vaša studija naslonila na neke prethodne radove?

„Nekoliko godina ranije je dio našeg tima sproveo studiju koja je istovremeno paralelno istraživala učestalost alergije na kikiriki kod djece u Izraelu, gdje se kikiriki daje kao jedna od prvih čvrstih hrana i učestalost iste alergije kod djece jevrejskog porekla koja žive u Velikoj Britaniji (i kod kojih kikiriki nije bio uključen u ishranu u ranom periodu života po tadašnjim zvaničnim savetima o prevenciji alergije). Rezultati ove prve studije su objavljeni 2008. godine. Ova studija je pokazala da je učestalost alergije na kikiriki bila deset puta veća među grupom djece u Velikoj Britaniji nego među djecom u Izraelu bez obzira na slično genetsko porjeklo, uslove života i sklonost ka drugim učestalim alergijama“.

Koji je bio cilj vaše druge studije iz 2015. godine i u čemu je njen ključni značaj?

„Naš cilj je bio da istražimo dvije suprotne strategije u prevenciji razvoja alergije na kikiriki: Jedna je uvođenje kikirikija u ishranu odojčeta i redovna konzumacija ove mahunarke do uzrasta od pet godina. Druga strategija je potpuno isključivanje kikirikija iz ishrane od rođenja do uzrasta od pet godina. Naše istraživanje je bila prva opsežna randomizovana kontrolisana studija koja je pokazala da je bolje da se rano počne jesti kikiriki i promjenila ranija uvjerenja da je izbjegavanje ove mahunarke najbolja prevencija protiv alergije. Naše istraživanje je pokazalo da se kod one djece koja redovno konzumiraju kikiriki i koji nastavljaju da jedu kikiriki do svoje pete godine smanjuje rizik za dobijanje alergija na ovu mahunarku za 80 procenata u odnosu na rizik kod djece koja ne jedu kikiriki“.

Ko je sačinjavao grupu dece koja su bila učesnici vašeg istraživanja, koliko ih je bilo i na koji način ste radili istraživanje?

„Naša studija je uključila 640 beba uzrasta od četiri do jedanaest mjeseci, sa značajnim ekcemom i/ili alergijom na jaje (dva faktora koja su smatrana faktorima visokog rizika za razvoj alegije na kikiriki). Polovina djece je metodom slučajnog odabira stavljena u grupu koja je počela da redovno konzumira kikiriki (tri puta nedeljno) od početka studije do uzrasta od pet godina. Druga polovina djece je nastavila da prati tada zvanični medicinski savjet i izbjegava kikiriki do svoje pete godine. Bebama i djeci u prvim godinama studije kikiriki je uglavnom davan u obliku putera ili posebne grickalice (slične našem smokiju) koji se za bebe omekšavao toplom vodom. Djeca su redovno praćena i njihove kožne probe i krvne analize su ponavljane u regularlnim intervalima“.

Kako ste uspeli da zadržite decu i roditelje do kraja u ovom dosta zahtevnom istraživanju tokom pet godina trajanja?

„Naš tim je posebno ponosan na visoku retenciju djece u okviru studije koja je vrlo rijetka u stiudijama ove dužine. Mislim da nema posebnog recepta za uspjeh ovoga tipa. Istraživanja koja traju duži niz godina zahtjevaju punu požrtvovanost, ne samo članova tima, već i djece i njihovih roditelja koji su odlučili da doprinesu projektu. Postoji visoki stepen altruizma među ljudima koje vrlo često smatramo „običnima“. Visoki stepen organizacije, fleksibilni radni sati, profesionalnost i stav da, bez obzira na situaciju 'šou mast go on' je nešto bez čega projekti ovoga tipa ne mogu da uspiju. Svi smo imali isti cilj, i uradili smo sve što je u našoj mogućnosti da stignemo do cilja, bez obzira što stvari nisu uvjek išle lako“.

Do kakvih izmena su nalazi vaše studije dovele? Da li su se zvanični protokoli lečenja i prevencije alergija na kikiriki izmenili?

„Studija je potpuno promjenila pristup ishrani djece u velikom delu Zapadnog svjeta u vezi sa prevencijom alergije na kikiriki. Zvanični savjet i u Americi i u Australiji je promjenjen vrlo brzo po objavljivanju rezultata. Praksa i savjet koji daju alergolozi u mnogim drugim zemljama širom svjeta su, takođe, promjenjeni. Većina lekara i dijabetologa sada primenjuju savjet da se kikiriki uvede u ishranu kao jedna od prvih čvrstih hrana.

Da li se vidi neka razlika do danas u učestalosti pojave alergije na kikiriki?

Treba dosta vremena da se generalni stav i odnos prema ishrani u vezi sa alergijama promeni i još uvijek je rano davati ikakve zaključke o dugoročnom utjecaju na učestalost alergije na kikiriki.