Viktor Igo – svetac u vijetnamskoj religiji kao dai

Kao dai, van Vijetnama malo poznata religijska grupa oformljena u prvoj polovini 20. veka, stopila je uticaje istočnih i zapadnih duhovnih tradicija i među svece vredne poštovanja pored Konfučija, Lao Cea i Hrista uvrstila i čuvenog francuskog pisca Viktora Igoa. Uticajna je na jugu te zemlje, gde je svoje bogomolje uspela da uvrsti u redovne ture za strane posetioce.

U vrelo podne neobična građevina, hibrid katoličke crkve i konfučijanskog hrama, kojoj slike svetaca, zastava i drugi simboli spolja daju originalni kolorit, guta stotine ljudi u belim, crvenim, plavim i žutim odorama. Oni disciplinovano zauzimaju mesta na uglačanom blistavom podu svetilišta čiji je enterijer fascinantna kombinacija najrazličitijih svetlih boja: roze, crvene, plave i zelene, koje krase veliki oltar, masivne stubove i plafon.

Zbunjeni, ali i zainteresovani, uz pokoji usklik divljenja ili ironični komentar o ukusu tvorca enterijera, strani turisti se penju na balkone odakle će posmatrati službu vijetnamske nove religije kao dai. Žene i deca, članovi orkestra i hora tog verskog kolektiva, tada započinju blizu sat vremena dugu, zanosnu ritmičnu pesmu sa puno ponavljanja, koja vodi vernike u klanjanju bogu ove monoteističke religije sa primesama budizma, taoizma i hrišćanstva.

Raskošna građevina u mestu Taj Nin, blizu granice sa Kambodžom, deo je velikog kompleksa, sedišta nove religije kao dai, koju su 1926. osnovali vijetnamski intelektualci na čelu sa Ngo Van Ćjeuom i Pam Kong Takom. „Kao dai“ (Visoki toranj) je, zapravo, naziv kojim pripadnici ove religijske grupe označavaju svoje božanstvo, odnosno ukazuju na njegovu uzvišenost, dok je zvanični naziv korpusa njihovih religijskih shvatanja i prakse: „Velika religija trećeg perioda otkrovenja i spasenja.“

Ovo stoga što pripadnici kao daja slede ubeđenja osnivača te grupe koji su smatrali da se istorija čovečanstva može podeliti u tri doba, od kojih je poslednje ono u kojem mi živimo – doba otkrovenja i spasa u kojem je bog, nakon dugo vremena postepenog otkrivanja istine kroz budizam, taoizam i hrišćanstvo, ljudima obznanio konačni put za spasenje u vidu sinkretičkog učenja kao daija.

Iako monoteisti, poput hrišćana i muslimana, pripadnici kao daja veruju da je najviši nivo spasenja oslobađanje od točka života i smrti, odnosno od reinkarnacije, kako to uči budizam, pa tako elementi preuzeti iz njega (i hinduizma) imaju naročito važno značenje.

Veliko poštovanje ukazuje se i taoističkim mudracima sa Lao Ceom na čelu, a među svece kao daija ubrajaju se i veliki kineski filozof Konfučije, vijetnamski prosvetitelj i mudrac iz 16. veka Ngujen Bin Kijem, osnivač moderne kineske nacije Sun Jatsen, ali i Isus Hristos i francuski pisac Viktor Igo, što verno odslikava religijsku i društvenu stvarnost Vijetnama iz prve polovine prošlog veka, kada se ta, prevashodno budistička zemlja sa jakim taoističkim, konfučijanskim i katoličkim uticajima nalazila pod kolonijalnom upravom Francuske.

U takvoj, sveobuhvatnoj doktrini vidljivo je i svesno nastojanje osnivača Kao daija da formulišu učenje koje će biti prihvatljivo za najšire društvene slojeve u Vijetnamu, odnosno ljude različitog religijskog i etničkog porekla.

Iako se ovaj sinkretički poduhvat nekolicine vijetnamskih intelektualaca može učiniti veštačkim, njihov pristup u stvaranju nove religije pokazao se uspešnim, pa se procenjuje da danas u Vijetnamu ima između dva i tri miliona pristalica Kao daja, koji uglavnom žive u južnom i centralnom delu zemlje.

„Nova religija“ je ne samo opšti laički izraz za mlađe religije, već i stručni termin za religijske pokrete i grupe nastale otprilike od druge polovine 19. veka do danas, koji se koristi u društvenim naukama da bi se razlikovale tradicionalne, vekovima prisutne i u određenom društvu odomaćene religije, poput hrišćanstva, islama, budizma ili konfučijanstva, od novijih izdanaka i varijeteta tih religija, ali i od sasvim originalnih duhovnih tvorevina modernog i savremenog doba.

Kao dai, pored vere u boga i reinkarnaciju, propoveda i nenasilje, vegeterijanstvo i poštovanje predaka, te tvrdi da se svemir sastoji iz 36 nebeskih svodova sa ukupno 72 planete od kojih je Zemlja 68. Viši nebeski stupnjevi mogu se dostići kroz reinkarnaciju u narednim životima, pri čemu konkretno mesto ponovnog rođenja zavisi od religijske obuke i duhovnog usavršavanja u ovom životu.

Vernici se prema stepenu dostignutog savršenstva dele u kategorije čiji je spoljni indikator boja ogrtača koji nose. Interesantno je i to da je simbol boga u ovoj religiji veliko oko koje podseća na masonski simbol koji se može videti i na poleđini dolarskih novčanica.