Prolom banja – čudotvoran spoj sunca, vazduha, istorije i mistike

Pod skute Radana i Sokolovice, u predelima netaknute prirode, na nadmorskoj visini od 550 metara, svila se Prolom banja. Umivaju je brzaci Prolomske reke, koja se uliva u Kosanicu i Toplicu.

Toplica je dobila ime po termomineralnim izvorima u čijim su blagodetima uživali i stari Rimljani. Samo na području opštine Kuršumlija nalaze se tri banje: Prolom, Lukovska i Kuršumlijska, koje su osim zdravstvenog, razvile i rekreativni turizam.

Moć njenih voda da isceljuju i leče, poznavale su najstarije civilizacije koje su nastanjivale te krajeve, a danas to potvrđuju savremena istraživanja koja ih svrstavaju u izuzetno retke.

"Ovde je čudotvoran spoj i blata, i vode, i vazduha, ali i ovih padina Radan planine, koja je od prošle godine i park prirode. Zatim spoj sunca, vazduha i šumovitih predela sa obeleženim stazama zdravlja", kaže Marina Cvetković, pi-ar Prolom banje.

Ovaj kraj bogat je i kulturnim nasleđem. Kuršumlija je prva prestonica Nemanjića, u kojoj je Stefan Nemanja izgradio svoje prve zadužbine – manastire Svetog Nikole i Presvete Bogorodice

"Čitav kraj Kosanice zapravo je poznat i kao Kosanička Sveta gora, Kosanički Atos, sa gotovo 70 sakralnih objekata. Među tim stoletnim šumama i livadama se nalaze pravi biseri među crkvenim zdanjima", ispričao je turistički vodič Miroslav Jović.

Posebnu atrakciju u samoj Banji predstavlja Crkva preobraženja Gospodnjeg. Na samo dva i po kilometra nalazi se i jedina crkva-brvnara u Toplici, Lazarica, posvećena knezu Lazaru, čija se vojska ovde pričestila pred boj na Kosovu.

"Crkva Lazarica, ali i brojna nalazišta i spomenici, što iz srednjeh veka, doba Vizantije, Rima, neolita, pa čak i Vinče, daju mogućnost svakom turisti koji dođe u Kuršumliju da bukvalno putuje kroz razvoj ljudske civilizacije", navodi Slaviša Jovanović iz Turističke organizacije Kuršumlije.

Magiju i mističnost čitavom kraju daju legende koje su ispredane oko svega čime se priroda ovde poigrala. Najčuvenija je ona o okamenjenim svatovima, koje danas predstavljaju kamene figure prirodnog fenomena Đavolja varoš. Dostupna su i brojna arheološka nalazišta.

"Koji potiču još iz vremena neolita. Tu imamo ostatke starčevačke, ali i vinčanske kulture. Treba reći da je u blizini i arheološko nalazište Pločnik, veoma dragoceno za nauku", objašnjava arheolog Milan Savić.

Toplički kraj očuvao je i tradicionalno dobru kuhinju, u čijim specijalitetima, spremljenim ispod sača, poput pite rednice, telećeg i jagnjećeg pečenja, uživaju gosti.