O proslavi Savindana u Karlovačkoj mitropoliji

Dugo je bilo uvreženo mišljenje da je Sveti Sava veoma kasno, tek u 19. veku, postao patron srpskih škola u pravom značenju te reči. U naučnom radu Radoslava M. Grujića iz 1935. godine navedeno je da ne postoje tragovi o tome da je Sveti Sava u 18. veku slavljen kao zaštitnik nižih i viših škola koje su počele da se razvijaju u Karlovačkoj mitropoliji i da prve informacije o proslavi Svetog Save u Zemunu potiču tek iz 1812. godine.

U drugim dokumentima napisano je da se kult Svetog Save u novijoj nacionalnoj istoriji održao među Srbima u Habzburškoj monarhiji u vidu narodnog praznika i školske slave, a u Srbiji je tek ukazima kneza Miloša Obrenovića uvedeno njegovo obavezno proslavljanje.

Međutim, u Austrijskoj nacionalnoj biblioteci, u Beču, nalazi se dokument pod nazivom Occupationes et exercitia varia sclavonice, koji je služio kao udžbenik u srpsko-latinskoj školi u Sremskim Karlovcima u vreme kada su tamo predavali ruski nastavnici.

Udžbenik je pisan za potrebe 3. i 4. razreda Karlovačke srpsko-latinske škole tridesetih godina 18. veka. U njemu se nalaze tekstovi koji opisuju školski život učenika.

Jedan tekst svedoči da su 14. januara po starom kalendaru, na Dan Svetog Save, učenici karlovačke Škole Kozačinskoga imali rekreaciju, tj. da se tog dana nisu održavali školski časovi. Nastavnik savetuje učenike da tokom praznika ne gube vreme uzalud nego da uče i mole Svetog Savu da ih zastupa pred Bogom.

Sveti Sava se u tekstu naziva svetiteljem i prosvetiteljem, što podrazumeva jedno novo značenje koje u veku razuma i prosvećenosti pripada upravo njegovom kultu školskog patrona.

O proslavi Savindana u Karlovačkoj mitropoliji

Коментари