U Muzeju pčelarstva u Sremskim Karlovcima nalaze se revolucionarne košnice koje su značajne za ceo svet

Muzej pčelarstva u Sremskim Karlovcima posvećen je pčelama, ali njegova glavna priča odnosi se na njegovog osnivača, oca modernog i racionalnog pčelarstva kod Srba, profesora Jovana Živanovića.

Jovan Živanović (1841-1916) posle završene Srpske velike gimnazije karlovačke, u Beču je studirao slavistiku i još tada postao veliki pristalica Vuka Karadžića i Đure Daničića.

U časopisima „Javor“ i „Danica“ objavljivao je članke u kojima se zalagao za čistotu našeg narodnog jezika. Nakon studija, vratio se u Sremske Karlovce i 1865. godine postavljen je za profesora srpskog jezika u Karlovačkoj gimnaziji, a potom i Bogosloviji.

Sa rektorom Karlovačke bogoslovije, Ilarionom Ruvarcem, 1878. godine osnovao je Katedru za pčelarstvo. Ubrzo po povrtku u Sremske Karlovce i zasnivanju porodice se razboleo.

Prema savetu lekara otišao je na Matej, brdo iznad Karlovaca, gde je počeo da uzgaja voće, misleći da će u prirodi lakše ozdraviti. Po njegovim kasnijim navođenjima, lugar mu je tada skrenuo pažnju da se bez pčela ne može baviti voćarstvom.

Tako je Jovan Živanović, prvi put u životu, počeo da se interesuje za pčele. Ubrzo je shvatio da u tom surovom procesu ljudi guše pčele da bi došli do meda.

Med bez gušenja pčela 

Od najviđenijih svetskih pčelara tog vremena, Jovan Živanović dobio je savete kako da konstruiše košnicu iz koje će se dobijati med bez gušenja pčela. Tako je nastala revolucionarna košnica „amerikanka“.

Živanovićeva „amerikanka“ imala je 16 okvira, dimenzije 26 x 27 centimetara i Hanemanovu rešetku. Otvarala se odozgo, rad oko nje je bio jednostavan i bez bilo kakvog uništavanja pčela, te su je pčelari brzo prihvatili.

U Muzeju pčelarstva i danas postoje primerci prvih „amerikanki“. U životu svih pčelara, u Srbiji i svetu, ta košnica je i dalje od izuzetnog značaja.

„Muzej pčelarstva nastao je iz jedne male prostorije koja je pre pedeset godina bila ogledna soba za studente Poljoprivernog fakulteta u Zemunu, a iz nje je prerastao u današnji muzej koji ima 450 eksponata. Više stotina fotografija, dokumenata i predmeta čeka da bude uključeno u muzejski prostor“, istakla je Danica Radović, autorka monografije „Muzej koji priča“, u emisiji „Sve boje života“.

Kroz priču o eksponatima, otkrivaju se biologija pčele i uređenje pčelinjih društava, otkrivaju se detalji iz istorije pčelarstva kod Srba. O mnogim tajnama pčelarskog zanata govore muzejski predmeti, fotografije i dokumenti.

Tu je i veoma bogata prepiska gospodina Jovana Živanovića, mnoštvo starih predmeta iz njegovog i ranijih vremena, ali i mnoge medalje iz Muzeja vinarstva i vinogradarstva, pošto se porodica Živanović uz pčelarstvo bavila i vinogradarstvom.

„To je i priča o ključnim događajima iz života Živanovića. U Muzeju pčelarstva može se videti do koje mere su tada ljudi bili usko vezani za svoj kraj i za svoju naciju. Tako su Jovan Živanović i njegovi potomci uvek bili nacionalni i kulturni radnici, staratelji đaka, Gimnazije, Bogoslovije i ti tragovi traju do danas“, kaže Danica.

U prvom privatnom muzeju kod nas, Muzeju pčelarstva u Sremskim Karlovcima, posetioci će osetiti miris meda koji se njim širi, zapamtiti stare predmete i značajnu priču Jovanovih potomaka, Žarka i Borka Živanovića, o tome kako se nekada u građanskoj Srbiji živelo i radilo.