Litijumom bogata Bolivija, ekonomsko uporište Kine u Južnoj Americi

Kineski proizvođači električnih automobila poslednjih meseci su odlučno krenuli u osvajanje svetskog tržišta, a iza njih, osim fabrika vozila u samoj zemlji, nalazi se i bogat lanac snabdevanja elementima koji su esencijalni za proizvodnju baterija, akumulatora i električnih motora, kao što su litijum i kobalt. 

I dok Kina pristup kobaltu ostvaruje uglavnom u Africi, kada je litijum u pitanju, njen fokus je prvenstveno na Južnoj Americi.

Recimo, prošlog leta konzorcijum sastavljen od tri kineske kompanije (CATL, BRUNP i CMOC) počeo je eksploataciju litijuma iz naslaga soli u bolivijskim Andima u blizini gradova Potosi i Oruro. Početna investicija u eksploataciju i postrojenja za preradu litijuma, te potrebnu saobraćajnu i energetsku infrastrukturu na tim lokacijama iznosila je milijardu dolara, ali su u junu ove godine pomenuti kineski investitori potvrdili dodatno ulaganje u iznosu od 400 miliona.

To nije iznenađenje, jer se procenjuje da slana jezera Bolivije sadrže najveća svetska nalazišta (21 miliona tona) tog sada sve dragocenijeg elementa. Tada je rukovodstvo najvećeg kineskog proizvođača baterija "CATL" nagovestilo i da bi do 2028. godine kineski konzorcijum koji predvodi mogao da uloži čitavih 10 milijardi dolara u uspostavljanje fabrika za proizvodnju baterija u Boliviji i prateću infrastrukturnu mrežu. 

Zajedničko kinesko-rusko ulaganje

Štaviše, prošlo leto je donelo i vest o zajedničkom kinesko-ruskom ulaganju u izgradnju dve fabrike za preradu litijuma, ukupnog godišnjeg kapaciteta od 50.000 metričkih tona, na jezerima Koipasi i Pastos grandeu, u partnerstvu sa domaćom državnom kompanijom "YLB" ("Bolivijske rezerve litijuma"). 

Ta postrojenja, koja treba da daju ključni doprinos stvaranju lokalnog lanca za produkciju litijumskih jedinjenja potrebnih za baterije za električne automobile i mobilne telefone, trebalo bi da takođe koštaju 1,4 milijarde dolara. Ona će biti pod zajedničkom paskom kineske grupe "Citic Guoan", odnosno, ruske grupe "Uranijum jedan" i pomenutog bolivijskog preduzeća "YLB".

Koipasa je teško pristupačno jezero površine od oko 800 kvadratnih kilometara, koje se nalazi na nadmorskoj visini od preko 3.600 metara. Pastos grandes, jezero vulkanskog porekla koje ima površinu od oko 120 kvadratnih kilometara, predstavlja još veći tehnički izazov jer se nalazi na visini od preko 4.400 metara u seizmički vrlo trusnoj zoni.

U Boliviji, kažu stručnjaci, osim reljefa, značajne poteškoće za eksploataciju litijuma pravi i duga kišna sezona.

Inače, Bolivija je još 2019. godine dodelila prvi ugovor vezan za eksploataciju litijuma (vredan 2,3 milijarde dolara) jednoj kineskoj kompaniji - bila je to "Sinđijang TBEA". 

 Spoljna politika koja omogućava ekonomski razvoj

U dobu kada zapadne vlade pokušavaju da u potpunosti uguše spoljnu trgovinu Rusije i vrše veliki politički pritisak na preduzeća i organizacije u svojim i zemljama saveznicama, kao što su Japan i Republika Koreja, za ekonomsko razdvajanje od Kine, te glasno upozoravaju države globalnog Juga na opasnost od "dužničke zamke", koja po njima preti od uzimanja kineskih kredita, Bolivija ne samo što bez pardona nastavlja da prima krupne injekcije kineskog kapitala, već i otvoreno posluje sa Moskvom. 

Osnovni razlog je taj što su u toj prostranoj planinskoj državi od oko 12 miliona stanovnika, već dugo na vlasti socijalisti, koji u prisustvu Kine, pa onda i Rusije, vide dobrodošlu ekonomsku polugu za razvoj zemlje i snažnu alternativu američkom uticaju, koji tradicionalno na južnoameričkom kontinentu podržava desničarske snage, notorne po surovom obračunavanju s levicom.

Naime, od 2006. do 2019. na čelu države u Andima nalazio se predsednik Evo Morales, koji je postavio eksploataciju i industrijalizaciju litijuma kao prioritet svoje vlade, dok, nakon kraće desničarske vlade, kormilo države od kraja 2020. u svojim rukama opet drži jedan socijalista, Luis Arsio, koji je zadržao tu strategiju prethodnika, što je i bilo očekivano jer je dugo godina služio kao ministar ekonomije pod Moralesom. 

Predsednik Arsio je prilikom ceremonije potpisivanja ugovora sa kineskim i ruskim predstavnicima izjavio "da svet krupnim koracima napreduje kada je u pitanju potražnja za litijumom i da Bolivija ne želi da zaostane".

Klima koja pogoduje kineskom kapitalu 

Kinezi imaju ogromne investicije u susednom Čileu i Argentini, koji predstavljaju preostale dve stranice tzv. "litijumskog trougla" u kojem se nalazi čak 63 posto poznatih svetskih rezervi tog metala od strateškog značaja.

Ipak, njima naročito pogoduje politička klima u Boliviji, zbog čega, čini se, nameravaju da od nje naprave posebno snažno uporište za eksploataciju i preradu litijuma, ali i druge rude.  

Jer, na primer, pored više milijardi dolara investicija u industriju litijuma, poznato je da Kinezi imaju ambicije i u oblasti eksploatacije cinka u Boliviji. Moćna Kineska banka za izvoz i uvoz ("EKSIM"), koja je najveći strani investitor u Boliviji, pre nekoliko meseci je iznela u javnost da će pružiti novu kreditnu liniju u iznosu od 250 miliona dolara za izgradnju postrojenja za rafinisanje cinka u gradu Oruro, na oko 160 kilometara od Koipase. To je dodatna finansijska injekcija koju u tu svrhu daje ta finansijska institucija, budući da je prethodno bila već izdvojila 350 miliona za pokretanje tog postrojenja, koje bi trebalo da tretira 150 hiljade tona cinka godišnje.  

Bolivija, koja planira i da izgradi fabriku za proizvodnju baterija i akumulatora, u koju svrhu je upravo ovih dana potpisala ugovor za transfer tehnologija sa indijskom kompanijom "Altmin", pored litijuma ima i značajne rezerve kobalta, cinka, srebra i zlata. 

Obim trgovinske razmene između Kine i Bolivije u 2022. godini je iznosio 3,2 milijardi dolara u poređenju sa samo 27 miliona dvadeset godina ranije.