Vek od prve izložbe u Leskovcu

Izložbom slika Milana Vrbića i monografijom Živojina Prokopovića o životu i delu ovog značajnog srpskog umetnika iz prve polovine dvadesetog veka, leskovački Narodni muzej obeležio je sto godina od prve umetničke izložbe u tom gradu. Od Milana Vrbića, gimnazijskog nastavnika kreće likovni život Leskovca pre tačno jednog veka.

Na putu zahuktalog razvoja od turske kasabe ka srpskom Mančesteru ostalo je u Leskovcu dovoljno orijentalnog duha da opčini mladog slikara stasalog u potpuno drugačijoj sredini. Milan Vrbić, rođen u Sisku, školovan u Zagrebu i Pragu, na jug zemlje stiže najpre u Niš 1921., a samo godinu dana kasnije na poziv direktora Realke Jerotija Novitovića postaje gimnazijski nastavnik veština u Leskovcu donoseći novinu kulturnom životu grada.

“Tu nalazi neke suprotnosti u društvu znači tu orijentalnu prošlost i tu evropsku budućnost koji se onako prožimaju, u Leskovcu je to na jedan karakterističan način začinjeno tom ubrzanom industrijalizacijom i on od toga crpe inspiraciju”, kaže Nebojša Dimitrijević, direktor Narodnog muzeja u Leskovcu.

Bojama i olovkom na papiru ovekovečio je staru leskovačku čaršiju sa pijačnim trgom, drvenim mostovima, česmama, turskim kućama, naherenim kućercima, sokacima sačuvavši dušu starog Leskovca. Već 1925. u sredini gde su berbernice bile radio, a kafane televizija osmelio se da priredi prvu izložbu. O posećenosti u tadašnjoj Gimnaziji svedoči “Leskovački glasnik”.

“Koji kaže u ono vreme da Leskovčani nisu primili tu izložbu koja je bila onako kako bi trebalo jer nisu znali ni da kupe sliku ni da postave tako da je to bila jedna novina velika za Leskovac”, ističe Živojin Prokopović, istoričar umetnosti-autor monografije o Milanu Vrbiću.

Baviti se akvarelom, koji ne trpi greške, na početku stvaralašta dosta govori o mladom Vrbiću. O njegovom majstorstvu svedoče i motivi iz Skoplja, Prizrena, Tetova, pejzaži pokraj Morave kraj Grdelice.

Milan Vrbić, prvi je leskovački slikar, zato je neizbežan.

“To je koren iz kojeg je kasnije izraslo stablo na kome će se kasnije javiti Jovan Popović, Dragoljub Stanković Čivi, Popo i drugi leskovački umetnici koji su činili i koji i danas čine leskovačku umetničku scenu, a sada gledajte ako imate da istorija umetnosti traje desetinama hiljada godina unazad u ljudskoj istoriji i da je ovo samo jedan trenutak u slučaju leskovačke likovne scene to je čitav život onda je važno zabeležiti taj trenutak na najbolji mogući način i sačuvati taj početak za neke buduće generacije”, ističe Nebojša Dimitrijević, direktor Narodnog muzeja u Leskovcu.

Izložbom i monografijom tek jednog od znamenitih, ali zaboravljenih Leskovčana Muzej ga vraća u život. Tužno je što bar generacije gimnazijalaca ne znaju ko je bio Milan Vrbić, a sa 28 je došao u ovaj grad i tu, ne dočekavši penziju, zanavek ostao.