Eparhija raško-prizrenska: Provokativne optužbe Prištine da nelegalno obnavljamo verske objekte

Eparhija raško-prizrenska je reagovala nakon teksta na portalu Koha u kojem prištinsko Ministarstvo kulture optužuje Eparhiju da vrši obnovu manastira Banjske bez odobrenja vlasti u Prištini.

Kako Eparhija navodi, kosovski ministar kulture je 6. oktobra uputio pismo episkopu raško-prizrenskom Teodosiju sa ponudom da Ministarstvo proceni i obnovi štetu u manastiru Banjska, a pismo je u Eparhiju zvanično stiglo tek 11. oktobra.

Iz Eparhije ukazuju da dijalog u Briselu, između ostalog, predviđa formalizaciju statusa Srpske pravoslavne crkve na Kosovu i Metohiji, te da vlada u Prištini istovremeno otvoreno krši zakon o specijalnim zaštićenim zonama i odluku Ustavnog suda u vezi zemlje manastira Visoki Dečani, koja se ne izvršava već sedam godina i koju sadašnja vlada u Prištini potpuno ignoriše.

Na optužbe Prištine da crkva neovlašćeno obnavlja zaštitu svojih verskih objekata, u Eparhiji ističu da su "krajnje provokativne i sasvim netačne".

"Eparhija raško-prizrenska ima svoju službu za zaštitu kulturne baštine na čelu sa gđom. Svetlanom Hadžić i sve što je ovih godina rađeno u saniranju štete koja je načinjena prvenstveno u talasu brojnih napada naoružanih albanskih ekstremista na svetinje SPC, urađeno je u saradnji sa međunarodnim i ekspertima koje angažuje SPC", navode iz Eparhije.

Podsećaju da je u periodu 2005-2010. SPC sarađivala pod rukovodstvom Saveta Evrope i sa kosovskim predstavnicima tadašnjeg Ministarstva kulture i tom prilikom je popravljena šteta na 30-ak oštećenih ili uništenih crkava i manastira koje su stradale u Martovskom pogromu 1999. godine.

"Ali tada je odnos kosovskih institucija prema SPC bio tolerantniji i bilo je prostora za saradnju. Situacija se u međuvremenu, posebno u poslednje tri godine višestruko pogoršala. U atmosferi u kojoj su objekti SPC i dalje izloženi slučajevima vandalizma, pljački i napada, koje kosovska policija uglavnom ne uspeva ili ne želi da reši, niti ih karakteriše kao krivična dela sa verskom ili nacionalističkom pozadinom, potpuno je neopravdano optuživati Crkvu da ne brine o svojim verskim objektima", navode iz Eparhije.

Podsećaju da se Srpska pravoslavna crkva na prostorima Kosova i Metohije suočava sa brojnim drugim nerešenim pitanjima, među kojima su i već pomenuta pitanja odbijanja izvršavanja odluke Ustavnog suda Kosova iz 2016. o registraciji zemlje manastira Visoki Dečani i problem gradnje tranzitnog puta za Crnu Goru kroz zaštićenu zonu manastira Dečani (što je od strane pravnih timova EU i OEBS-a ocenjeno kao kršenje zakona o specijalnim zaštićenim zonama).

Problem sa nacrtom zakona kojim seukidaju prava SPC

Od skora se pojavio i problem nacrta zakona kojima se ukidaju postojeća prava SPC, a kosovska policija i dalje ne dozvoljava pristup sveštenstvu i vernicima i obavljanje verskih obreda u hramu Hrista Spasa u Prištini i pored toga što je reč o verskom objektu koji je izgrađen u skladu sa zakonom, i koji je, zajedno za zemljištem, upisan u katastru kao imovina SPC.

"Takođe se nastavlja negativan odnos kosovskih institucija prema Crkvi i našem identitetu uz pokušaje kulturne aproprijacije srpskih pravoslavnih crkava i manastira uz česte tekstove u medijima koji prenose izjave pojedinih "eksperata" i "istoričara" koji šire otvorenu versku i nacionalnu mržnju", ukazuju iz Eparhije.

Dodaju da već godinama ne mogu da obnove niti da pristupe jednom broju svojih verskih objekata zbog zabrane kosovske policije ili protivljenja opštinskih vlasti.

"Naglašavamo da su ovo problemi koji su jasno prepoznati i u međunarodnoj zajednici, o kojima redovno razgovaramo sa EU, OEBS-om i ambasaodrima Kvinte i drugih zemalja, i koji se svake godine pominju u zvaničnim izveštajima kao ozbiljan propust u funkcionisanju kosovskog društva u odnosu na verske slobode SPC (npr. godišnji izveštaji Stejt Departmenta). Ovakav odnos suprotan je osnovnim načelima vladavine prava i zaštite ljudskih i prava nevećinskih zajednica i ne doprinosi izgradnji demokratskog društva", prenose iz Eparhije.

Podvlače da Srpska pravoslavna crkva nikada nije bila zatvorena za dijalog, ali da u njoj smatraju da dijalog mora biti zasnovan na makar minimalnom stepenu poverenja i da se moraju što pre rešiti pitanja koja su mnogo urgentnija i tiču se vladavine prava i zakona, kao i fundamentalnih verskih sloboda.

Nema štete na hramu manastira u Banjskoj

Iz Eparhije obaveštavaju javnost da šteta u manastiru Banjska 24. septembra nije pričinjena na hramu i u istorijskom delu manastira, već je reč o polomljenoj metalnoj kapiji, koja je novijeg porekla, kao i oštećenjima na objektu gostinskog konaka van glavnog kompleksa manastira, što zahteva bravarske i stolarske radove, i da je Eparhija raško-prizrenska već sakupila potrebna novčana sredstva za ove popravke, zahvaljujući donaciji Fondacije manastira Hilandara i da će šteta ubrzo biti sanirana.

"Zaštita verskih objekata i spomenika kulture je od velikog značaja, posebno za našu Crkvu, koja ove objekte koristi kao živa bogoslužbena mesta. Zato je krajnje je neodgovorno optuživati Crkvu, koja ulaže ogromne napore da sačuva svoju baštinu od rušenja i skrnavljenja na Kosovu i Metohiji u poslednje 24 godine, da se navodno neodgovorno odnosi prema onome što predstavlja temelj našeg identiteta i opstanka u atmosferi kontinuirane etničke diskriminacije", zaključuju iz Eparhije.