Sabor SPC: Ukazana posebna pažnja na položaj i probleme Crkve u zemlji, regionu i dijaspori

Patrijarh Porfirije obratio se na početku prve radne sednice episkopima i naglasio da se nalazimo u turbulentnim vremenima te da trenutno previranje u svetu, kao i u Srbiji, iziskuje nepokolebljivo jedinstvo.

"Sada više nego ikada, moramo svedočiti da je Crkva Sabor. Ona, dakle, sabira, ne deli, ne poistovećuje se ni sa jednim fragmentom; ona je celina vernog naroda, ona premošćuje razlike i miri", naveo je poglavar SPC.

Patrijarh je istakao da se mora svedočiti da jedinstvo Crkve prevazilazi sve zemaljske podele.

"To jedinstvo se čuva - ne pojačanim bavljenjem, niti poistovećivanjem sa svetovnim pitanjima i nedoumicama, nego proročkom distancom od svih ovozemaljskih 'sotiriologija'. Jedinstvo se čuva bratskim savetovanjem, poštovanjem našeg crkvenog predanja i apostolske vere i molitve koje nas konstituišu kao Crkvu Hristovu", naveo je patrijarh Porfirije.

Podsetio je da kada se sabiraju u Sabor, ne predstavljaju pojedinačne eparhije kao izolovane administrativne jedinice crkvenog upravljanja, već kao nosioci jednog i nedeljivog episkopata Hristovog, svedočeći o sabornoj punoći Crkve koja se projavljuje na svakom mestu.

"Ne sastajemo se, stoga, samo radi rasprave o administrativnim pitanjima crkvenog života već prvenstveno radi zajedničkog duhonosnog rasuđivanja o životu Crkve Hristove u našem istorijskom vremenu i prostoru", poručio je patrijarh Porfirije.

Poručio je da trenutna previranja u svetu iziskuju nepokolebljivo jedinstvo.

Posebna pažnja na položaju i problemima Crkve u zemlji, regionu i dijaspori

Posebna pažnja je, kao i ranijih godina, posvećena izveštaju o stanju u srpskoj južnoj pokrajni.

"Nadovezujući se na ovu temu, a potvrđujući neraskidivu vezu sa izvorištem našeg duhovnog i nacionalnog identiteta, oličenu u ličnostima naših svetih vladara, Sabor je ustanovio i jedno novo odlikovanje - orden Svetog Kneza Lazara - koje će se dodeljivati članovima Crkve za opšte zasluge", navodi se u saopštenju.

Dodaje se da je Sabor pokazao i brigu oko unapređenja duhovnog života i organizacije SPC u rasejanju.

Kako je navedeno, u tom duhu, Sabor je obratio naročitu pažnju izveštajima o arhipastirskom radu arhijereja u dijaspori, kao i o završetku pravnih i crkveno-pravnih procesa u SAD i u Velikoj Britaniji.

Sabor je konstatovao neophodnost da se nastavi proces crkveno-pravnog ujednačavanja i u pravnim sistemima drugih država širom dijaspore u kojima SPC ima svoju jurisdikciju.

Rad institucija SPC

Saslušani su i analizirani izveštaji o radu Svetog Arhijerejskog Sinoda i eparhijskih arhijereja, kao i izveštaji o radu Patrijaršijskog upravnog odbora, Patrijaršijske biblioteke, Muzeja i Arhiva Srpske Pravoslavne Crkve, kao i dobrotvorne fondacije "Čovekoljublje" i drugih fondacija, ustanova i službi SPC u proteklom periodu. 

U tom smislu Sabor je sa dužnom pažnjom i brigom razmatrao mogućnosti unapređivanja rada crkvenih zavoda i jedinica. U saopštenju se navodi da je Sabor saslušao izveštaje o radu svih obrazovnih ustanova SPC, kao i izveštaj saborske Komisije kojoj je povereno da pripremi predloge za reformu plana i programa srednjoškolskog obrazovanja u bogoslovskim školama SPC. 

Po saslušanju, Sabor je prihvatio zaključke rada odnosne Komisije i doneo odluku o uvođenju sistema četvorogodišnjeg srednjoškolskog obrazovanja u srpskim pravoslavnim bogoslovijama koje će sa primenom započeti već od 1. septembra školske 2025/26. godine.

Sabor je poklonio pažnju i pitanju izmena i dopuna 14. i 15. člana Ustava Srpske pravoslavne crkve koji se tiču naziva eparhija i titulature episkopa.

Novi članovi Sinoda

Kako se navodi u saopštenju, u Svetom Sinodu mandat je prestao mitropolitu braničevskom Ignjatiju i arhiepiskopu gornjokarlovačkom Gerasimu, čime će oni postati članovi zamenici u narednom periodu.

Kao članovi Sinoda u dosadašnjem mandatu ostaju mitropolit zvorničko-tuzlanski Fotije i mitropolit raško-prizrenski Teodosije, a za nove članove u predstojećem dvogodišnjem mandatu izabrani su mitropolit bački Irinej i episkop budimljansko-nikšićki Metodije.

Proglašenje svetih 

Sabor je prihvatio predloge Komisije za pripremu predloga za proglašenje svetih SPC te će tako u Diptihe svetih biti upisani Nikodim, episkop dalmatinski, zatim ispovednik vere protosinđel Kiril (Cvjetković), sveštenik Mihailo Barbić, paroh krtoljski, sveštenik Ilija Rodić, prepodobnomučenik Jovan Stjenički, sveta i blažena Ana, majka svetog Vasilija Ostroškog, mučenici reškovački postradali od Turaka 1688. godine, prepodobnomučenici i mučenici rmanjski i mučenici garavički i bihaćko-petrovački.

Sabor se, i ove godine pozabavio duhovnim posledicama ratnih sukoba širom sveta te je ponovo podsetio relevantne međunarodne institucije na stradanje pravoslavnih hrišćana u Ukrajini, Siriji, Palestini i kod nas, na Kosovu i Metohiji.

Apeluju na sve koji imaju moć da spreče dalja krvoprolića, mržnju, netrpeljivost, nepravdu i bezakonje.

Tokom Sabora održana je i sednica Centralnog tela za dovršenje Spomen-hrama Svetog Save na Vračaru, kojom prilikom je primljen izveštaj ovog tela o svim dosadašnjim radovima izvršenim prilozima vernika i uz pomoć države, kao i o preostalim radovima neophodnim da se izvedu u godini pred nama.

Ovogodišnje zasedanje Sabora SPC proteklo je u atmosferi obeležavanja dva velika jubileja - 1.700 godina od Prvog vaseljenskog sabora u Nikeji i 850 godina od rođenja Svetog Save, prvog srpskog arhiepiskopa i prosvetitelja.

Dodaje se da će oba jubileja biti proslavljena u toku ove godine liturgijskim sabranjima, kao i naučnim skupovima, prigodnim akademijama, konferencijama, okruglim stolovima i izložbama u Beogradu i u eparhijama SPC.