Spomenik deli javnost u Novom Sadu – osuđeni zločinac iz racije na spisku nevinih žrtava
Spomenik žrtvama nakon oslobođenja u Drugom svetskom ratu u Novom Sadu, već nekoliko godina je povod podela u javnosti. Na jednoj strani su oni kojima je sporan spisak žrtava, među kojima je i više ratnih zločinaca i saradnika okupatora. Za inicijatore gradnje i gradske vlasti spisak nije bitan, više puta su poručili da se spomenik gradi svim nevinim žrtvama.
Danas osušena jelka predstavlja majku Jelenu, okruženu sa pet jablanova, pet sinova koji su imali od 15 do 28 godina kada su streljani pre tačno osam decenija, pred majkom. To je jedna od najtužnijih priča Novosadske racije, kada su mađarski fašisti zverski ubili i bacili pod led Dunava gotovo 1.300 Novosađana. Za zločin nad Jovandićima vojni sud je 18. marta 1945. na smrt streljanjem osudio Janoša Tota iz Rumenke.
Ime osuđenog zločinca našlo se na spisku nevinih žrtava, kojima gradska vlast podiže spomenik, na inicijativu Saveza vojvođanskih Mađara. Svi se slažu da treba da postoji, ali je sporan spisak na koji se predlagač pozvao.
Spisak je sastavila Komisija za tajne grobnice nastradalih civila koju je osnovala republička Vlada 2009. godine, a koja nije pravila razliku između zločinaca i nevinih žrtvi.
Spomenik se odlukom novosadske skupštine podiže na osnovu tog spiska.
Sociolog Miloš Perović kaže da je na osnovu nekoliko sati pregleda tog spiska, pronađeno barem deset ratnih zločinaca.
"Kada kažem ratnih zločinaca, mislim na organizatore, nalogodavce i izvršioce Novosadske racije", objašnjava Perović.
"Protivnici zahtevaju spisak stvarnih nevinih žrtava"
Gotovo 60 hiljada ljudi na teritoriji Srbije, vlasti nove Jugoslavije ubile su nakon oslobođenja, u Novom Sadu - 1.326.
Direktor Arhiva Vojvodine Nebojša Kuzmanović navodi da postoji i kartoteka i jedna knjiga Ozne, u kojoj su spiskovi ljudi koji su 1944. i 1945. godine streljani od strane vojnih organa tadašnje Jugoslavije. "Potrebno je pogledati te spiskove", smatra on.
Sociolog Miloš Perović ističe da ljudi koji se protive tom spomeniku zapravo zahtevaju da se formira neka nova komisija, koja bi zaista utvrdila stvarna imena nevino stradalih.
Od jula, kada su počeli radovi na spomeniku, postavljen je samo postament, a čekaju se mermer i skulptura akademskog vajara Lasla Silađija.
Da li je gradnju usporio sporni spisak - i pored više pokušaja iz gradske kuće, RTS nije dobio odgovore.
Коментари