Muzej žrtava genocida: Obustaviti plan zaštite Devine kuće

Muzej žrtava genocida oštro osuđuje i izražava zabrinutost zbog početka procesa izvođenja mera zaštite na objektu kuće ratnog zločinca Džafera Ibrahima Deve u Kosovskoj Mitrovici.

"Posebno zabrinjava i uznemirava činjenica da se ovaj sramotan i anticivilizacijski postupak odvija pod okriljem (Programa UN za razvoj) UNDP, Evropske unije i tzv. Ministarstva kulture, omladine i sporta tzv. Kosova", navodi se u saopštenju.

Muzej očekuje da "inspiratori i realizatori ovog, u Evropi do sada nezabeleženog slučaja obnove objekta koji se vezuje za jednog ratnog zločinca, obustave planirane aktivnosti i odustanu od postupka koji sa pravom izaziva uznemirenje i zabrinutost javnosti".

"Ovo tim pre što se jednim takvim postupkom otvoreno glorifikuje jedan od osvedočenih ratnih zločinaca sa ovih prostora tokom trajanja Drugog svetskog rata", navodi Muzej žrtava genocida.

Muzej je ocenio da prenamena kuće Deve u Kosovskoj Mitrovici, "u regionalni centar za kulturne aktivnosti Kosovske Mitrovice u okviru projekta 'Kulturno nasleđe kao pokretačka sila dijaloga među zajednicama i društvene kohezije' - u najmanju ruku izaziva podozrenje nealbanskih zajednica Kosovske Mitrovice u iskrenost pomenutog projekta".

"U najgorem slučaju, čitav ovaj postupak predstavlja pokušaj zasnivanja procesa pomirenja među albanskom i drugim nealbanskim zajednicama (u ovom slučaju, srpskom i jevrejskom) na činjenici da je za uzor skladnog, tolerantnog i mirnog međuetničkog života na Kosovu i Metohiji istaknuta osoba čija su dela tokom Drugog svetskog rata bila sve samo ne pokretačka sila dijaloga među zajednicama i njihove društvene kohezije", saopštio je muzej.

"Odluka UNDP-a u najmanju ruku neprimerena"

Ističu da zbog neposrednog učešća Džafera Ibrahima Deve u pripremanju i izvođenju zločina na Kosovu i Metohiji tokom 1944. godine nad srpskim i jevrejskim stanovništvom, Muzej žrtava genocida smatra u najmanju ruku neprimerenom odluku UNDP-a da podrži osnivanje i smeštanje regionalnog centra za kulturu u kući pomenute osobe - "posebno ako je donatorima, agenciji Ujedinjenih Nacija za razvoj i Evropskoj uniji,  zaista stalo do, kako glasi naziv samog projekta, dijaloga među zajednicama Kosovske Mitrovice i njihove društvene kohezije".

Muzej žrtava genocida podseća na to da je Agencija Ujedinjenih nacija zadužena za razvoj država i teritorija 2. februara 2022. godine, preko svojih naloga na društvenim mrežama, objavila vest o početku restauracije nekadašnje kuće Džafera Deve.

Džafer Deva bio je kvislinški gradonačelnik Kosovske Mitrovice i ministar unutrašnjih poslova Albanije za vreme nemačke okupacije, preneo je Radio KiM.

Dodaje se da je u obelodanjenoj arhivi američke Centralne obaveštajne agencije (CIA) navedeno da je Deva u Beogradu, u leto 1943. dobio instrukcije nemačke vrhovne komande za Balkan da oformi vladu koja će voditi računa da ciljevi Nemačke ne budu ometeni, a već oktobra iste godine postao je ministar unutrašnjih poslova u Tirani.

Isti izvori navode i da ga je Hitler odlikovao 1944. godine, ali ga i označavaju kao jednog od nalogodavaca ubistva više od 80 građana Tirane zbog sumnje da su antifašisti.

Deva je takođe poznat i po aktivnoj ulozi u regrutovanju boraca u ozloglašenu SS divizuju "Skenderbeg".