Vremeplov (1. januar 2013)

Na današnji dan 1618. u Sevilji godine rođen Bartolomeo Esteban Muriljo, španski slikar. Muriljo, jedan od najznačajnijih predstavnika španskog i evropskog baroknog slikarstva, živeo je i radio u Sevilji. Bio je prvi predsednik Akademije u svome gradu. Tokom kratkotrajnog boravka u Madridu, upoznao se sa radovima Ticijana, Rubensa i Van Dajka. U Španiji je u to vreme vladao autoritet zvaničnog dvorskog slikara Velaskeza, ali je Muriljo krenuo svojim umetničkim putem. Ostavio je oko 500 slika, koje je radio po narudžbama crkava, samostana i bogataša. Muriljovo delo tematski obuhvata dve celine. Na slikama sa religioznim sadržajem najčešće je lik Madone. Ove Muriljove slike dugo su smatrane uzorom katoličkog likovnog izraza. Uradio je oko 30 "Bezgrešnih začeća", kao i prizore iz života svetaca... Slikao je vešto, tehnički besprekorno. Slike na kojima je Muriljo prikazao prizore iz folklornog života imaju više neposrednosti. Najpoznatija je serija "Dečaci", urađena u poslednjim godinama umetnikovog kreativnog rada. Veći deo ovih slika danas se nalazi u minhenskoj "Pinakoteci". I u ovom ciklusu dominira dijagonalna kompozicija sa jakim kontrastima svetla i senke, što potvrđuje da je Muriljo ostao dosledan baroku. Umro je 1682. godine.

Počelo emitovanje programa Stereorama Radio Beograda 1. januara 1983. godine. Kada je  1971. godine Radio Beograd počeo sa emitovanjem umetničke muzike u stereo-tehnici na zasebnoj frekvenciji, najpre samo tri sata nedeljno, niko nije ni slutio da će taj pionirski poduhvat prerasti u najznačajniji program klasične muzike kod nas - Stereoramu. Stereorama se premijerno oglasila 1. januara 1983. godine zvucima valcera kroz istoriju čiji izbor je napravila muzička urednica Donata Premeru. Program je emitovan subotom i nedeljom  od 8 do 20 časova, a glavni i odgovorni urednik bila je Darinka Simić-Mitrović. Svih ovih godina ovaj program oplemenjivao je kulturni prostor Srbije svojim visokim kvalitetom i probranim sadržajima. Na veliku žalost poklonika kvalitetne umetničke muzike, Stereorama se ne čuje u Beogradu od oktobra 2006. godine.  

1823. - Rođen Šandor Petefi, mađarski književnik
(Kiškereš, 01. 01. 1823 - Šegešvar, 31. 07. 1849)

1842. - Izašao prvi broj "Rajnskih novina"

1848. - Profesor Liceja u Beogradu, Vladimir Jakšić počeo sa redovnim meteorološkim merenjima

1864. - Rođen Bogdan Popović, književni kritičar, profesor Beogradskog univerziteta, akademik (Beograd, 01. 01. 1864 - Beograd, 07. 11. 1944)

1873. - Umro Nikola Aleksić, slikar - ikonopisac
(Stari Bečej,   1808 - Arad, 01. 01. 1873)

1805. - Umro Luj Ogist Blanki, francuski socijalista i revolucionar
(Puže Tenie, 01. 02. 1805 - Pariz, 01. 01. 1881)

1882. - Osnovana Dobrovoljačka požarna četa u Beogradu

1885. - U Novom Sadu izašao prvi broj nedeljne književne revije "Stražilovo"

1890. - Izašao prvi broj dnevnog lista pod imenom "Večernje novosti", izlazio do 15. aprila iste godine

1894. - Rođen Svetislav Ivan Petrović, filmski glumac, prvi naš glumac koji je ostvario međunarodnu karijeru (Novi Sad, 01. 01. 1894 - Minhen, 18. 10. 1962)

1894. - Umro Hajnrih Rudolf Herc, nemački fizičar, pionir radio tehnike, akademik (Hamburg, 22. 02. 1857 - Bon, 01. 01. 1894)

1895. - Rođen Edgar Huver, američki političar, šef  Federalnog istražnog biroa (FBI) (Vašington, 01. 01. 1895 - Vašington,  02. 05. 1972)

1900. - Počela sa radom Državna arhiva Kraljevine Srbije

1901. - Počeo sa radom Pasterov zavod u Nišu

1904. - Rođen Mladen Leskovac, književnik, akademik
(Stari Sivac, 01. 01. 1904 - Novi Sad, 25. 12. 1990)

1912. - Kina proglašena Republikom, a za prvog predsednika izabran Sun Jat Sen

1915. - Rođen Branko Ćopić, književnik, akademik
(Hašani,  01. 01. 1915 - Beograd, 26. 03. 1984)

1919. - Rođen Džerom Dejvid Selindžer, američki književnik
(Njujork, 01. 01. 1919 - Korniš, 27. 01. 2010)

1920. - Rođen Osvaldo Kavandoli, italijanski animator i ilustrator, kreator "La Linee" (Maderno, 01. 01. 1920 - Milano, 03. 03. 2007)

1925. - Rođena Kosara Kosa Bokšan-Omčikus, slikarka
(Berlin, 01. 01. 1925 - Beograd, 21. 11. 2009)           

1926. - Rođen Klaudio Vila (Klaudio Pica), italijanski operski pevač
(Rim, 01. 01. 1926 - Padova, 07. 02. 1987)

1928. - Izašao prvi broj prvog srpskog  enigmatskog lista "Zagonetka"

1932. - Rođen Ivan Lacković Kroata, hrvatski slikar
(Batinska, 01. 01. 1932 - Zagreb, 29. 08. 2004)

1933. - Narodna banka Kraljevine Jugoslavije pustila u opticaj prvu novčanicu sa likom žene, kraljice Marije Karađorđević, po nacrtu slikara Paje Jovanovića, vrednosti hiljadu dinara 

1934. - Rođena Tatjana Beljakova, pozorišna, filmska i TV glumica
(Babino polje, 01. 01. 1934)

1935. - Rođen Vlatko Gilić, slikar, arhitekta, scenograf, filmski reditelj i scenarista (Podgorica, 01. 01. 1935)

1939. - U Nišu otvorena zgrada namenjena pozorištu, u kojoj i danas radi  Narodno pozorište

1940. - Rođen Mersad Berber, akademski slikar i grafičar, profesor Akademije likovnih  umetnosti u Sarajevu, akademik (Bosanski Petrovac, 01. 01.1940 - Zagreb, 07. 10. 2012)

1941. - Rođen Mihailo Đoković-Tikalo, slikar, član grupe "Mediala" (Čačak, 01. 01. 1941)

1941. - Rođena Eva Ras, filmska i TV glumica, književnica i slikarka (Subotica, 01. 01. 1941)

1942. - Potpisana Deklaracija Organizacije ujedinjenih nacija (OUN) - prvi put upotrebljeno ime Ujedinjene nacije

1942. - Rođen Kornelije Kovač, kompozitor, producent i aranžer, osnivač "Korni grupe"  (Niš, 01. 01. 1942)

1945. - Rođen Ivan Ivica Percl, hrvatski šansonjer i kompozitor
(Zagreb, 01. 01. 1945 - Zagreb,17. 03. 2007)

1945. - Umro Grigorije Božović, književnik, reporter lista "Politika", profesor Prizrenske bogoslovije (Pridvorica, 15. 02. 1880 - Beograd, 01. 01. 1945)

1948. - Rođen Petar Lukić, paroh, starešina Saborne crkve u Beogradu (Bratunac, 01. 01. 1948)

1951. - U Ženevi počeo sa radom Ured Visokog komesara Ujedinjenih nacija za izbeglice -UNHCR

1952. - Osnovan Državni arhiv Crne Gore

1952. - Rođen Božidar Mandić, književnik i publicista, saradnik Radio Beograda (Novi Sad, 01. 01. 1952)

1953. - List "Slobodna Vojvodina" počeo da izlazi pod imenom "Dnevnik"

1954. - Objavljen prvi broj časopisa "Zmaj"

1958. - Stupio na snagu Rimski ugovor o osnivanju Evropske ekonomske zajednice - EEC

1959. - Počela Kubanska revolucija

1959. - Austrijska državna televizija ORF prvi put  direktno prenosila novogodišnji koncert Bečke filharmonije

1963. - Rođen Srđan Dragojević, filmski reditelj i scenarista
(Beograd, 01. 01. 1963)

1964. - Prvi put emitovana BBC emisija "Top of the Pops"

1966. - Rođen Ivica Dačić, političar, predsednik Socijalističke partije Srbije, ministar policije Srbije, predsednik Vlade Srbije (Prizren, 01. 01. 1966)

1967. - U Beču osnovana Organizacija Ujedinjenih nacija za industrijski razvoj -  UNICO

1972. - Emitovana prva emisija sa špicom TV Novi Sad (u okviru novogodišnjeg  programa TV Sarajevo)

1972. - Umro Moris Ševalije, francuski filmski glumac i pevač, dobitnik "Oskar"-a (Pariz, 12. 09. 1888 - Pariz, 01. 01. 1972)

1980. - Umro Pjetro Neni, italijanski političar i državnik
(Firenca, 09. 02. 1891 - Rim, 01. 01. 1980)

1983. - Počeo da funkcioniše Internet World Wide Web

1992. - Počelo sa radom Javno preduzeće "Službeni glasnik"

1992. - Počelo sa radom Javno preduzeće Radio Televizija Srbije

1993. - Češka i Slovačka postale samostalne države

1995. - Osnovana Svetska trgovinska organizacija

1995. - Počeo sa radom Centar za kulturnu dekontaminaciju u Beogradu

2003. - Umro Milan Janić, kajakaš, svetski i olimpijski šampion
(Bačka Palanka, 14. 06. 1957 - Beograd, 01. 01. 2003)

2005. - Umrla Mirjana Anastasijević, novinar i urednik Radio Beograda, pokretač akcije Radio Beograda "Najdraži učitelj" (Skoplje, 08. 09. 1936 - Beograd, 01. 01. 2005)

2006. - Umro Dragan Lukić, književnik,urednik Programa za decu Radio Beograda (Beograd, 30. 11. 1928 - Beograd, 01. 01. 2006)

2008. - Umro Božidar Sandić - Sovra, fudbaler i  trener, reprezentativac (Kikinda, 1922 - Kikinda, 01. 01. 2008)                               

2009. - Umro Johanes Mario Simel, austrijski književnik
(Beč, 07. 04. 1924 - Lucern, 01. 01. 2009)          

2011. - Umro Miloš Katić, inovator, osnivač i potpredsednik Srpske akademije izumitelja i naučnika, predsednik Asocijacije pronalazača i inovatora Srbije (Novi Sad,   1936 - 01. 01. 2011)

2012. - Umro Bob Anderson, britanski mačevalac, olimpijski šampion, filmski dubler (Gosport, 15. 09. 1923 - Vest Saseks, 01. 01. 2012)