Dokumentarna serija "Kultura Srba u Hrvatskoj", uskoro na RTS-u

Zamišljena je pre nekoliko godina kao niz priča o kulturi Srba u Hrvatskoj, pričanih i realizovanih tako da budu lične, originalne i dokumentarne i da, pre svega, počivaju na kulturi naroda koji je ostavio, i danas ostavlja tragove na velikoj kulturi Evrope, živeći na teritoriji susedne zemlje.

Tako su se pojavili autori koji ispunjavaju uslove - Nikita Milivojević, pozorišni reditelj poreklom Dalmatinac, zatim Zagrepčanin, pisac Đorđe Matić, televizijski autor Boris Miljković, rodom iz Zagreba a poreklom iz Slavonije, pisac Vladimir Tabašević, rodom iz Mostara a duhom iz Dubrovnika i scenaristkinja Nataša Drakulić, Ličanka, dramaturg i urednik ove televizije.

Njihove su priče, redom, realizovane tokom jedne kalendarske godine. I zaista, donele su slike, osećanja i svedočenja najrazličitijih ljudi, njihovih mišljenja i radova, običaja i delovanja. Kroz prvu produkciju epizoda ove serije, prošli su nostalgični srpski iseljenici iz Australije, pesme Arsena Dedića, episkop dalmatinski Nikodim, u svom neverovatnom Šibeniku i manastiru Krka, javio se Dragan Velikić iz Pule, a reditelji ovih televizijskih ličnih eseja pričali su i svoje porodične priče iz kojih, ispostaviće se, proizilazi i deo njihove poetike.

Čuo se glas Radeta Šerbedžije, obilazili smo sa pripovedačem i pesnikom Đorđem Matićem zanimljive i značajne adrese Srba u Zagrebu i otkrili koliko je pozorišni život Zagreba povezan sa onima kojih više nema a koji su, sa ostalima, oblikovali kulturu tog srednjeevropskog grada. Pričao nam je o tome i pisac i bivši urednik HRT-a, Drago Kekanović, pisac romana o zagrebačkoj princezi, Kantakuzeni iz Smedereva, davnašnjoj stanovnici Zagreba i posrednoj lauretkinji prvog izdanja nagrade Beogradski pobednik, a Jovan Ćulibrk, veliki poznavalac rok muzike, od Lajbaha do Idola, vladika Slavonski, današnji stanovnik Pakraca, prijatelj Lori Anderson, doktor Jerusalimskog univerziteta, predstavio nam biblioteku vladičanskog dvora u Pakracu, dostojnu velikih biblioteka Evrope svog vremena, videli smo tamo i kolekciju slika srpskog baroka, ali i planove za muzički studio, koncerte novih rok grupa i kulturne planove koje samo takav vispreni i živ duh može zamisliti. U Slavoniji smo posetili rodnu kuću Milutina Milankovića, nakon toga i biblioteku Mađarske akademije nauka u Budimpešti u kojoj je postavljena spomen ploča ovom velikom srpskom naučniku, sa željom da naglasimo da je srpska kultura neodvojivi i formativni deo evropske kulture.

Mladi pisac Vladimir Tabašević proveo nas je, kroz Dragojevićevu poeziju, po Dubrovniku istorije, zidina, priča i sećanja, okupao se u moru Zatona i ostavivši za sobom zrno lične poetike.

Po Dubrovniku nas je vodila i glumica Jelena Rajić, a Miroslav Bošković, jerej Eprahije zahumsko-hercegovačke i primorske i Ivan Viđen, istoričar umetnosti otkrivali su nam tajne i čudesa srpskog Dubrovnika.

Kroz istoriju Srba u Lici, Baniji, Kordunu, provela nas je Nataša Drakulić sa svojim sagovornicima čiji su život i rad utkani u kulturni život Srba na ovim prostorima. Između ostalih o tome su svedočili književnici Miloš Kordić, Mile Bosnić, Mirko Demić, istoričar Čedomir Višnjić i istoričari umetnosti Marko Miljanović i Snježana Orlović.

O bogatstvu kulturnog nasleđa Srba Istočne Slavonije, Baranje i Zapadnog Srema, o tradiciji, značaju crkava i manastira u Dalju, Vukovaru, Osijeku, Belom Manastiru, Kućancima, Kneževu, u razgovoru sa crkvenim starešinama Nataša Drakulić kroz tri epizode slika kulturni pejzaž srpske zajednice. Sliku zaokružuju sagovornici pisac Đorđe Nešić, istoričar Borivoj Čalić, profesor Miloš Katanić, novinar i pisac Slavko Bubalo.