Muzika antika – Kodeks Svetog Emerama

Ovo je najstarija sačuvana zbirka polifone muzike u zemljama nemačkog govornog područja i smatra se jednim od najvažnijih dokumenata za razumevanje razvoja višeglasja u Centralnoj Evropi. Danas se čuva u Državnoj biblioteci Bavarske u Minhenu, sadrži 158 folio listova, sa 255 muzičkih primera. Smatra se da je kodeks oformljen između 1439 i 1444. godine, i da je većinu unosa načinio originalni vlasnik manuskripta i strastveni prepisivač Herman Peclinger, dok su njegovi pomoćnici dodavali ili pravili muzičke ispravke. Peclinger je poticao iz okoline Bajrojta, a studirao je na univerzitetu u Beču, da bi oko 1450. godine postao učitelj pri samostanu Svetog Emerama. On je 1469. godine u testamentu samostanu zaveštao svoju celokupunu biblioteku, koja je sadržala oko 100 rukopisa, a kuriozitet ove zbirke jeste to da je većinu knjiga sam prepisao. Pošto je njegova biblioteka sačuvana do danas - godine 1811. prebačena je sa ostalim rukopisima iz Svetog Emerama u Državnu biblioteku Bavarske - ona je jedan od retkih primera "privatne" kolekcije knjiga koja je preostala iz srednjovekovnog doba.

Među muzičkim delima zastupljenim u Kodesku Svetog Emerama se nalaze kompozicije poznatih muzičara iz Flandrije, Italije ili Engleske tog doba - dela Gijoma Difaja, Žila Benšoa, Džona Danstejbla ili Frančeska Landinija, koja srećemo i u drugim muzičkim zbirkama iz istog perioda. No, pravu vrednost Kodeksa čine dela nemačkih i centralnoevropskih autora, pre svega onih s područja današnje Češke, koja nisu sačuvana ni u jednoj drugoj muzičkoj kolekciji.

U večerašnjoj emisiji ćete čuti dela iz Kodeksa Svetog Emerama koja nisu do sada izvođena, a koja su napisali pre svega nemački i anonimni centralno-evropski kompozitori. Dela poznatih autora poput Žila Benšoa ili Gijoma Difaja su u stvari originalne kontrafakte Hermana Peclingera, koji je uzimao sekularne motete i pod njih potpisivao sam duhovni, latinski tekst. No u slučaju Difajevog moteta Supremum est mortalibus Peclinger je otišao korak dalje: on je iskoristio delo koje je Difaj napisao povodom krunisanja cara Zigismunda u Rimu 1433. godine, koji je uz neke tekstualne ispravke postao prigodni motet za proslavu pobede Pfalcgrafa Johana III nad Husitima, te iste godine, koja se održavala u Regensburgu.

Urednica emisije: Ksenija Stevanović.