Bjung-Čul Han: Infokratija (1)

U ovoj kratkoj knjizi, korejsko-nemački filozof Bjung-Čul Han pokazuje kako sveprisutna digitalizacija i sve veća proliferacija informacija – ili, kako on kaže, „cunami informacija” – izazivaju epohalne strukturalne promene u javnoj sferi i dovode do savremene krize demokratije, ali, šire, i do postepenog ali neumitnog razgrađivanja pojma istine, pa čak i do razgrađivanja same stvarnosti. Današnje izborne kampanje, na primer, vode se kao informacioni ratovi u kojima se koriste sva raspoloživa tehnička i psihološka sredstva. Takozvani botovi, automatizovani lažni nalozi na društvenim mrežama, šire lažne vesti i na taj način utiču na formiranje političkih mišljenja, dok armije „trolova” intervenišu u izbornim kampanjama namerno šireći dezinformacije. U političkom diskursu dominantnu poziciju zauzimaju propaganda i teorije zavere. Zahvaljujući digitalnoj psihometriji i „psihopolitici”, uticaj na ponašanje birača vrši se zaobilaženjem racionalnog razmišljanja i svesnog donošenja odluka. Taj novi oblik vladavine, iza kojeg stoji informacioni režim sa svojim big data kao ključnim resursom, Bjung-Čul Han krsti imenom „infokratija”.

Kao sušta suprotnost nekadašnjih „velikih narativa”, big data su akumulacija označitelja koji su ispražnjeni od značenja i smisla i koji se mogu prikladno čitati i tumačiti na bilo koji način koji odgovara trenutnim potrebama. Jedini način da se tome suprotstavimo, smatra Han, jeste obnova i negovanje parezije (gr. παρρησία), hrabrog govorenja istine. Demokratija je moguća jedino tamo gde se ulaže napor da se govori istina, a „briga za istinu” je odgovornost ne samo filozofa, naučnika i političara, nego i svih građana.

Prevod: Ivana Vujanović
Tekst čita: Aleksandar Božović
Urednik: Predrag Šarčević