Majstori baroka – Mark’Antonio Ziani

Mark’Antonio Ziani, rođen je 1653. godine u Veneciji. Svoje osnovno muzičko obrazovanje stekao je od ujaka – kompozitora i orguljaša Pjetra Andree Zianija, koji je presudno uticao na mladog muzičara. Ipak, ne postoji mnogo preciznih podataka o ranim Zianijevim godinama, osim ukazivanja na to da je studirao u Bolonji i da je u ovom gradu proveo jedan period svoje mladosti. Svoj stvaralački put započeo je kao operski kompozitor – najpre tako što je starija ostvarenja prilagođavao tadašnjim potrebama venecijanske scene. Zahvaljujući reputaciji i dobrim konekcijama svoga ujaka, kako u Veneciji, tako i u Beču, Ziani je imao dobru polaznu tačku ka uspehu u karijeri. Tako je 1686. godine dobio nameštenje kapelmajstora na dvoru vojvode od Mantove – Karla Ferdinanda Gonzage. Ubrzo je postao jedan od vodećih operskih kompozitora – njegova dela su izvođena u drugim italijanskim gradovima, i postala redovan deo repertoara. Takođe je bio i član venecijanske muzičke kongregacije Svete Ćećilije, kao i član „udruženja instrumentalista” Arte de Sonadori. 

Već na vrhuncu blistave karijere u Veneciji, 1700. godine put ga je dalje odveo u Beč, gde ga je car Leopold Prvi imenovao najpre za zamenika, a potom 1712. godine za glavnog kapelmajstora carskog dvora. U Beču, Zianijeve dužnosti pored komponovanja misa, moteta i oratorijuma za posebne praznike i obeležavanje dana značajnih svetitelja, uključivale su i komponovanje opera i kraćih dramskih komada za rođendane i imendane članova carske porodice. Nakon njegove smrti, 1715. godine, Mark’Antonija Zianija je na mestu kapelmajstora habsrbuškog dvora nasledio njegov zamenik – Johan Jozef Fuks. 

„Smrt pobeđena na Kalvariji” koju emitujemo u emisiji, spada pod okrilje žanra “sepolkro” – jednu vrstu pasijskog oratorijuma koje se izvodio na Veliki četvrtak i Veliki petak u kapelama habsburškog dvora u Beču. Premijerno je izvedena 1706. godine na Veliki petak u dvorskoj kapeli u Hofburgu. Napisana na libreto Pjetra Antonija Bernardonija, kompozicija obiluje alegorijskim figurama kao što su: Vera, Smrt, Ljudska priroda, kao i drugim likovima koji se upuštaju u retoričku raspravu sa “demonom” koji se raduje Hristovom stradanju. Delo koje je gotovo opersko u svom religioznom sadržaju, sa tekstom koji nosi veliku poetsku snagu, odlikuje se sofisticiranim kontrapunktom, ekspresivnim rečitativima i arijama koje su upotpunjene bogatim instrumentarijumom, rezultirajući u živopisnoj i kontrastima bogatoj muzici. 

Autorka: Saša Tošković