Antologija srpske muzike

Ovo je jedna od prvih višeglasnih Liturgija na crkvenoslovenskom jeziku, koja je bila sačinjena za potrebe bogosluženja u Srpskoj pravoslavnoj crkvi. Ovo delo je 1840. godine napisao Frančesko Siniko, tadašnji horovođa hora crkve Svetog Spiridona Čudotvorca, bogomolje srpske zajednice u Trstu. Čućete izvođenje muškog vokalnog ansambla Radio Novog Sada, na osnovu partiture koju je prepisao i transponovao Dušan Mihalek. Diriguje Juraj Ferik, a kao solista nastupa tenor Zoran Martinović.

Liturgija je posvećena je Đorđu Mekši, predsedniku Srpske crvkene opštine u Trstu, a pažnju javnosti na njeno postojanje skrenuo je muzikolog Dušan Mihalek, svojim pionirskim radom koji je 1987. godine objavio u Sveskama Matice srpske. Ipak, ovo delo nije nestalo sa bogoslužbenog repertoara, već je u različitim oblicima živelo u narednih sto pedeset godina. Pre svega je u kontinuitetu izvođeno u samom Trstu, ali je imalo svoje mesto i u krajevima u kojima je živelo srpsko stanovništvo u okvirima nekadašnjeg Austrougarskog carstva. Beleže se i verzija koja se čuva u Kotoru, sarajevski prepis, kopije u arhivama pančevačkog Srpskog crkvenog pevačkog društva i Beogradskog pevačkog društva, kao i izvođenja u Mokrinu, Somboru, Sremskim Karlovcima i Novom Sadu. U štampanom vidu objavljena je 1928. godine u Beogradu, sa znatnim izmenama koje je sačinio Stevan Šram.

Frančesko Siniko je, u doba kada je napisao Liturgiju za sprsku zajednicu u Trstu, bio cenjen kompozitor, organizator muzičkog života i zagovornik rizorđimenta – pokreta za ujedinjenje Italije. Ovaj kompozitor je osnovao Muzičko društvo sa školom u kojoj su se školovali Davorin Jenko, i moguće je čak i Nikola Đurković.

U Liturgiji koja je pred nama, Siniko je spojio višestruke elemente – pre svega one proistekle iz ruskog crkvenog horskog sloga, ali i elemente italijanskog operskog stila, posebno horova belkanto tradicije, te odbleske višeglasja primorskog tipa, sa pratnjom u tercama i sekstama, i jednostavnim harmonijama. Kako primećuje Dušan Mihalek „Liturgija ima i himničan, dojstojanstven karakter i svojstva reprezentativne svečane muzike kakva je odgovarala bogatoj srpskoj građanskoj klasi u Trstu”. I dodaje „Mada nije rađena prema motivima sprskog pojanja, što će decenijama kasnije pionirski uraditi Kornelije Stanković, ona je sa oduševljenjem prihvaćena u Srpskoj pravoslavnoj crkvi, a njena lepota i umetnički kvaliteti pokazali su se životnim sve do današnjih dana”, zaključuje Mihalek.

Urednica Ksenija Stevanović.