Antologija srpske muzike

Čućete kompozicije: Svirač i ptice za klarinet i orkestar, kao i iteraciju ovog dela Neobični svirač koja je prerasla u simfonijsku priču za decu na stihove Desanke Maksimović. Pored njih čućete i dela Srebrni zvuci za gudački kvartet i srebrne kašike, Uspavanku za sopran i dečje igračke, lao i kompoziciju za dečji hor Dvanaest meseci na stihove Mire Alečković.

Jedna od temeljnih karakteristika dela Ludmile Frajt je njeno interesovanje za zvuk i zvučne mogućnosti ljudskog glasa, pre svega ženskih glasova, kao i visokih, rezonantnih frekvencija koje otkrivamo u objektima poput metalnih predmeta, zvona, dečjih igračaka, odnosno u svetu kompleksnog ptičjeg peva. Kako to primećuje muzikološkinja Zorica Premate „kao da je jedan deo njene ličnosti zauvek ostao u detinjstvu i napajao se tim izvornim, spontanim i maštovitim utiscima o svetu zvuka i zvučanja”.

Ludmila Frajt, rođena u Beogradu 1919. godine u muzičkoj porodici češkog porekla, tokom svoje karijere, pored brojnih važnih funkcija koje je zauzimala u muzičkom životu bivše Jugoslavije, uspostavila se iz današnje perspektive, kao jedna od najsmelijih stvaralačkih ličnosti poratne muzike. Bila je prva kompozitorka elektronske muzike u istoriji sprske i jugoslovenske muzike, ali se time njeni proboji ne završavaju. Takođe, prva je žena koja je završila studije kompozicije na Muzičkoj akademiji u Beogradu 1946. godine, a bila je prva kompozitorka filmske muzike u nas. U svojim delima, Frajtova stvara suptilni zvučni univerzum, lirski i intiman, okrenut prema istraživanju tembra i otvoren za formalni eksperiment. U tom pogledu autorka se nije libila jasnog modernističkog prosedea, koristeći neke od tehnika prisutnih u evropskoj posleratnoj avanagardi poput aleatorike, multimedijalnih zahvata i elektroakustičkih istraživanja, ali je takođe ostajala vezana i za delikatni svet dečje kreativnosti i mašte. Dela Ludmile Frajt pisana za decu odišu sponatnošću, jednostavnošću u kojoj nema ničeg banalnog, zaigranošću i dubokom ljubavlju prema detinjstvu i nevinosti.

Kompozicija Svirač i ptice, iz 1966. godine, je izuzetno uspelo, poetično, lirsko, a opet apartno i moderno delo. Ova kompozicija čiji je podnaslov Rapsodija za klarinet i orkestar, obiluje svežim orkestarskim rešenjima, dijaloškim odnosom klarineta i orkestarskog parta, ispunjenog mikro događanjima, nalik još uvek prisutnim kompozicionim tehnikama avangardnog usmerenja. Posebnu zvučnu karakteristiku ove kompozicije, sa snimka koji se čuva u Fonoteci Radio Beograda, čini delikatan upis elektronskog parta, koji simulira ptičji pev, ali i razvija neka osobena zvučanja i fakturne vizure.

Urednica Ksenija Stevanović